donderdag 30 april 2009

Valborg


30 april: ja, feest!
Wat? Koninginnedag? Nee, natuurlijk niet! Heb ik een hekel aan en ik ben toch republikein? Duh...

Nee, vandaag is het Valborg. Of eigenlijk Valborgsmässoafton. Het feest van de lente. Eindelijk is het ook in Zweden lente. Eigenlijk is het al een week of twee, drie lekker weer en zit er sinds een week ook weer groen aan de bomen, maar vanavond wordt het gevierd.

En hoe vieren ze dat dan? Met groot veel fik vanavond! En dan bier en broodjes worst en zingen. En het mooie is dat het morgen 1 mei is, Dag van de Arbeid. Dus als je geen communist bent, kun je lekker uitslapen. Ook als je wel communist bent valt het mee trouwens, want ik zag dat de meeste 1 mei optochten en demonstraties pas morgenmiddag zijn.

woensdag 29 april 2009

Gotland

Ik weet het, ik doe de laatste tijd niets anders dan op vakantie gaan. Ik kom helemaal in de knoop met mijn calvinistische geweten dat me streng toespreekt: "eerst werken, dan pas vakantie en genieten!". Maar het komt toevallig zo uit. En het zou toch zonde zijn terug te komen uit Zweden zonder het land gezien te hebben? Ja, en daar kan mijn calvinistische ik dan weer niets tegenin brengen; dat zou inderdaad verspilling zijn. En verspilling is het ergste wat er is...

Gotland was de bestemming. Dat grote eiland in de Oostzee. Heel anders dan de rest van Zweden. Dé toeristenbestemming voor Zweden (en veel Duitsers), maar nu gelukkig nog even niet, want het seizoen was nog niet begonnen. Bekend van de Middeleeuwse ommuurde stad Visby, heel veel kerkjes, schapen, bijzonderen flora en vogels, klifkusten en zandstranden. Ik laat het verder bij wat mooie plaatjes.



vrijdag 24 april 2009

Kieskompas

Ik ben normaal gesproken niet zo heel erg van de Kieskompassen voor verkiezingen. Ik vul ze altijd in, daar niet van (wie heeft er nu geen zwak voor quizzen en polls op internet?), maar de vragen zijn vaak zo multi-interpretabel en ongenuanceerd als de pest en ik weet altijd precies wat er uit gaat komen als ik bepaalde antwoorden invul... Maar ik woon in een nieuw land waar ik het politieke klimaat niet goed ken en nu is er een Europawijd kieskompas voor de EU verkiezingen. Een mooie gelegenheid om mijn antwoorden eens te vergelijken met de Zweedse politieke partijen. Gave gadget trouwens want je kunt je antwoorden vergelijken met elke partij in Europa. Inclusief de Turkse Groenen die het voorelkaar hebben gekregen precies in het midden van alles te eindigen. Die zijn overal neutraal over of hebben geen mening, gok ik.

Bij vergelijking van mijn antwoorden blijkt dat ik in elk geval zeker niet op de Zweedse Groenen moet stemmen... Wat een gekke antwoorden geven die mensen... Ze zijn radicaal tegen de legalisering van softdrugs, ze hebben geen mening over euthanasie (sorry, maar hoe kun je nu als politieke partij over zo'n thema geen mening hebben?!). Vervolgens zijn ze radicaal tegen Europa, omdat Europa te weinig democratisch is en te weinig heeft gedaan voor het klimaatprobleem. Dus tegen Europese integratie, geen gezamenlijk buitenlands beleid, vóór het vetorecht. Wel weer voor toetreding van Turkije. Maar al met al:

Sweden is much better off in the EU than outside it

Your answerCompletely agree
Opinion Miljöpartiet de Gröna: Completely disagree


De volgende vraag vond ik tekenend; misschien niet zozeer voor de Groenen in Zweden of voor mij maar meer voor de ontwikkeling die Nederland de laatste jaren doorgemaakt heeft op het gebied van integratie:

Immigrants from outside Europe should be required to accept our culture and values
Your answerTend to agree
Opinion Miljöpartiet de Gröna: Completely disagree

Ik vond de vraag gek: wat is "accepteren" in deze? Klakkeloos overnemen? Respecteren? Dat eerste natuurlijk niet, dat laatste natuurlijk wel. In de bijbehorende verklaring van het standpunt zeggen de Zweedse groenen dat een samenleving pas echt geïntegreerd is als iedereen ongeacht ras, seksuele geaardheid, religie, handicap, leeftijd of geslacht gelijke kansen krijgt en gerespecteerd wordt. Tja, wat moet je daar tegen inbrengen? Kom nog maar eens om zo'n prachtig liberaal standpunt in Nederland! Maar zoiets kún je in Nederland gewoon niet meer zeggen vandaag de dag.

p.s. Gelukkig stem ik gewoon op de Nederlandse lijsten (per post) dus ik hoef nog even geen keus te maken tussen de Zweedse partijen.

woensdag 22 april 2009

Piratenpartij


In vervolg op mijn vorige blog over het Pirate Bay proces nu nieuws over Piratpartiet. Deze relatief jonge Zweedse politieke partij profiteert enorm van de verontwaardiging die er in Zweden leeft over de veroordeling en zware straf voor de oprichters van de file sharing website The Pirate Bay. Ze zijn nu de op drie na grootste partij in Zweden wat betreft ledenaantal. Ze kregen er duizenden leden bij in de dagen na de uitspraak.

Op hun website legt de Piratenpartij zelfs in het Nederlands uit wat ze willen. In 2006 kwamen ze niet in het Zweedse parlement, maar ze proberen het dit jaar opnieuw bij de Europese verkiezingen en met de huidige opwinding rond hun thema's zou het ze best eens kunnen lukken om een zetel te veroveren. Mochten ze in het EP komen dan zijn ze van plan zich aan te sluiten bij de Groene Europese partij of bij de Liberalen.

Het is een one issue partij, dat is een beetje jammer, maar ze hebben drie interessante strijdpunten. Hervorming van de copyright wetgeving (niet-commercieel delen moet toegestaan worden, voor commercieel gebruik van materiaal houdt de maker alle rechten vijf jaar), afschaffing van (medicijn-) patenten en privacybescherming van burgers in ons digitale tijdperk na 9/11. Bovendien willen ze Europa democratiseren. Allemaal goede legitieme punten. Ik ben zeer benieuwd wat er van ze gaat worden.

dinsdag 21 april 2009

Piraten


Beetje laat bericht omdat ik in het buitenland zat, maar vrijdag was in Stockholm de uitspraak in de rechtzaak tegen The Pirate Bay, een grote Zweedse torrentwebsite. De rechtzaak leeft enorm in Zweden en de uitspraak zorgde voor veel beroering. Al maanden wordt de rechtzaak gevolgd door de media en zaterdag beheerste het vonnis de voorpagina's. De mensen achter de website werden vrijdag namelijk veroordeeld tot één jaar cel en een boete van 30 miljoen kronen (ca. 2,7 miljoen euro) voor het meewerken aan illegaal verspreiden van materiaal waar copyright op rust. De site doet zelf niets illegaals, maar geeft anderen (de 25 miljoen gebruikers van de site) de mogelijkheid om muziek en films te delen en dat is vaak wel illegaal. En dat verdiende volgens de Zweedse rechter deze onverwacht hoge straf.

Toch gek. Ook via sites als Google kun je illegale bestanden vinden en downloaden. Willen we Google dan verbieden? En als op het faciliteren van illegale activiteiten al zo'n hoge straf staat, wat is dan de straf voor het eigenlijke illegale up- en downloaden? Wordt toch vreemd hoog in verhouding tot ander misdaden...

Lees ook in het NRC waarom deze oorlog van de muziekindustrie ouderwets en een beetje dom is. Ik ben het met de schrijvers eens: muziekindustrie, verzin een alternatief in plaats van dit achterhoede gevecht te leveren. Toch lijkt de uitspraak al effect te hebben want een aantal andere torrentsites is door zijn eigenaars offline gehaald na de uitspraak. Daar komt bovenop dat in Zweden sinds 1 april providers verplicht zijn gesteld de adressen van klanten die illegaal downloaden vrij te geven. Ook deze wet lijkt effect te hebben; het aantal downloads is significant afgenomen in de laatste maand (hoewel men verwacht dat dat van tijdelijke aard zal zijn).

The Pirate Bay is overigens nog steeds online. De servers zijn verplaatst naar andere landen en de site gaat in hoger beroep tegen het vonnis. De enige veroordeelde die daadwerkelijk geld heeft, Carl Lundström, erfgenaam van Wasa knäckebröd, verklaarde "geschokt" te zijn door het nieuws. De overige drie wizzkids konden er eigenlijk alleen maar om lachen. De Zweedse publieke opinie heeft de website in elk geval achter zich.

woensdag 15 april 2009

Pasen II


Het Paasweekeinde hebben het vriendje en ik gebruikt om de omgeving ten westen van Stockholm te verkennen. Vier dagen goddelijk weer, om elke bocht meer vreselijk Zweedse natuur (dat is: naaldbomen, berkenbomen, rotsen en heel veel meertjes), schattige stadjes en dorpjes, veel rode stugor en gekleurde veertjes overal (want dat hoort bij Pasen, schijnbaar, zie foto).

Je vergeet het als je de hele winter in Stockholm zit, maar Zweden is echt een prachtig land. Zoveel bossen en meren en zo weinig mensen... Het kamperen in ons tentje was nu nog een beetje koud (we kregen spontaan korting op de camping omdat de eigenaar ons zo dapper vond en het zo met ons te doen had en de sneeuw nog niet eens helemaal gesmolten was), maar ik kan niet wachten tot het echt zomer is.

donderdag 9 april 2009

Trafficking


Gister ging ik naar de tentoonstelling Trafficking in het Etnografiska Museet. Veel persoonlijke verhalen over en voorbeelden van mensenhandel van over de hele wereld. Mooi opgezet met veel documentairemateriaal en kunstwerken (al dan niet gemaakt door slachtoffers). Heftige, aangrijpende verhalen waar je niet vrolijk van wordt...

In Zweden is mensenhandel een thema dat leeft. De film Lilja 4-ever (2002) van Lukas Moodysson, over een Estlands tienermeisje dat door haar vriendje verkocht wordt en in Zweden in de prostitutie terecht komt, heeft grote indruk gemaakt. De Zweedse koningin heeft het thema geadopteerd en ook de Zweedse regering maakt er werk van. Zweden is vanaf 1 juli voorzitter van de EU en de Europese aanpak van mensenhandel staat expliciet op het lijstje zaken waar Zweden extra aandacht voor wil vragen.

Wat voor oplossingen voor het voorkomen van mensenhandel de Zweden voorstaan wordt me vooralsnog niet helemaal duidelijk. Dat was ook een beetje mijn probleem met de tentoonstelling; veel voorbeelden van hoe erg het is, maar geen ideeën over wat er tegen te doen. Er is natuurlijk ook geen simpel antwoord. Internationale mensenhandel is ontzettend complex. De voornaamste oorzaak is bovendien de armoede en ongelijkheid in de wereld en dat lossen we helaas niet 1,2,3 op.

Maar er zijn natuurlijk wel zaken die we als Westerse landen kunnen doen. De Zweedse regering lijkt nu in te zetten op zorg voor slachtoffers van mensenhandel in het land van herkomst. Het blijkt namelijk dat veel vrouwen, als ze aan hun handelaars ontsnappen en terugkomen in hun eigen land, weer net zo hard in de gedwongen prostitutie terecht komen omdat er geen zorg voor ze is. Goed idee dus om daar geld voor vrij te maken. Maar waarom alleen in eigen land? Eén van de problemen is juist dat vrouwen die slachtoffer zijn van mensenhandel zich niet bij de politie melden omdat ze bang zijn, o.a. om uitgezet te worden. Tijdens het strafproces worden ze beschermd, maar daarna worden ze uitgezet naar het land van herkomst en moeten ze het zelf maar uitzoeken. Dat is nu typisch iets waar we als EU gemakkelijk iets aan kunnen doen. De zorg voor slachtoffers hebben we immers in eigen hand. Laat ze blijven als ze dat willen en vang ze fatsoenlijk op.

Marieke van Doorninck, fractievoorzitter voor GroenLinks in Amsterdam en al jaren werkzaam met mensenhandelvraagstukken schreef recent ook een blog over mensenhandel en (gratuite) aandacht daarvoor. Zeker het lezen waard.

maandag 6 april 2009

Beestjes

Elk nadeel heb z'n voordeel, om maar eens iemand te parafraseren...

Mensen gedijen er niet al te best, maar dieren blijken het ontzettend goed te doen in/op Guantanamo Bay aldus de NOS! Hoe moet dat nu als onze Barack het kamp straks opheft? Ik voel een mooie actiegroep in oprichting aankomen... Onder de leus "Houd Guantanamo open!".

Pasen


De Zweden hebben veel gekke Paastradities. Zo verkoopt elke bloemenwinkel al weken gekleurde veertjes op stokjes, verkleden kinderen zich als heks en steken ze rotjes af met Pasen. Hier en daar worden ook grote vuren aangestoken, o.a. met oude kerstbomen. Dit naast de meer gebruikelijke tradities van Paaseieren verstoppen en Paashazen. En de kleur geel staat natuurlijk centraal.

Allemaal leuk en aardig, maar mij interesseert rond dit soort feestdagen doorgaans vooral het traditionele feestvoedsel. In dit geval word ik daar niet gelukkig van. Chocoladeeieren zijn best lekker maar niet echt bijzonder en verder eten Zweden met Pasen vooral een grote lamsbout. En dat eet ik niet. Meestal moet mijn vaderland het afleggen tegen de Zweden wat voedsel betreft, maar in dit geval heeft het wat beters te bieden; het paasbrood. Heerlijk zacht witbrood met rozijnen en vruchtjes, eventueel nootjes en heel veel plakkerig amandelspijs. Dik boter erop: mmm... En aangezien de Zweden daar niet aan doen, zat er niets anders op dan het zelf te bakken. De Wereldomroep had een prima recept (hoewel ze suggereren dat paasbrood geen spijs heeft *schudt meewarig het hoofd*). En ik moet zeggen dat ik zeer blij ben met het resultaat; twee gigantische paasbroden waarvan er een in tweeen gesneden wordt en de helften gaan morgen naar de andere twee Nederlanders die we hier kennen. Je moet elkaar toch een beetje steunen tussen de barbaren.

donderdag 2 april 2009

Meer taal

Gisteren en eergisteren had ik een Zweeds examen om mijn SFI cursus mee af te sluiten. Ik moest lezen, luisteren, schrijven en gister spreken. De uitslag komt volgende week, maar ik heb er vertrouwen in. Na drieënhalve maand intensieve les gaat het eigenlijk behoorlijk goed met mijn Zweeds! Ik kan kranten lezen (Metro gaat uiteraard makkelijker dan Dagens Nyheter, de Zweedse Volkskrant), ik kan huis-, tuin- en keukengesprekjes voeren, ik kan mijn volleybaltrainer begrijpen als hij een oefening uitlegt, ik kan simpele briefjes schrijven, ik kan automatische telefoonbeantwoorders van bedrijven en overheidsinstellingen verstaan. TV kijken en radio luisteren gaat steeds beter, maar blijft lastig.

Hoe nu verder? Er zijn twee routes. Na de absolute beginnerscursus SFI kun je verder bij het gemeentelijke volwassenenonderwijs (Komvux) met SAS, Svenska som Andra Språk, oftewel "Zweeds als Tweede Taal". Je hebt SAS-Grund, SAS-A en SAS-B. Na SAS-B spreek je Zweeds op hetzelfde niveau als iemand met afgerond voortgezet onderwijs en met dat bewijs in de hand kun je eventueel gaan studeren aan een universiteit of hogeschool.

Daarnaast is er de universiteitscursus Svenska som Främmande Språk, "Zweeds als Vreemde Taal" (waarom al die cursussen allemaal weer net even andere namen hebben die hetzelfde betekenen is mij niet duidelijk). Die lijkt van hoger niveau maar leidt tot hetzelfde examen als SAS. Je moet er wel een toelatingsexamen voor doen en er zijn veel meer mensen die mee willen doen dan er plekken zijn.

Het mooie van beide routes: ze zijn, net als SFI, gratis. Dat vind ik toch wel echt goed geregeld van die Zweden. Ik voer voorlopig een tweesporenbeleid; ik schrijf me voor beide in. Hoe dan ook heb ik tot eind april even geen les. Geeft mooi tijd om werk te maken van werk zoeken.