vrijdag 26 juni 2009

Borsten


Blote borsten om precies te zijn. Daar wil elke krant wel over schrijven en dus lees je vandaag en gister niks anders in de Zweedse media. Want wat wil het geval? In de zwembaden van Malmö is het vanaf heden ook voor vrouwen toegestaan zonder bovenstukje te zwemmen.

Hebben we het in Nederland in verband met badkleding in zwembaden vooral over bourkini's, in Zweden maken ze zich dus zorgen over hele andere zaken. Niet teveel maar te weinig stof. Een heuse actiegroep Bara bröst (leuke woordspeling, betekent "slechts/maar borsten" maar barbröstat is "met ontblote borsten") ijvert in Zweden voor het recht voor vrouwen om topless te mogen zwemmen. Immers: mannen mogen dat al een eeuwigheid en elke vrouw zou toch zelf moeten mogen kiezen wat ze aandoet in het zwembad, zolang het maar aan de hygiëne regels voldoet. Tegelijkertijd pleit de actiegroep voor het ontseksualiseren van borsten. Als je aan het zwemmen bent, ben je namelijk aan het zwemmen, dat is niet seksueel, zo stellen ze.

Ik vind het een sympathiek initiatief. Inderdaad, al wil ik volledig naakt zwemmen, ik doe daar andere mensen toch geen kwaad mee? Het is zelfs hygiënischer dan een badpak. Overigens heb ik ook met de bourkini geen enkel probleem. Mensen moeten lekker aandoen waar ze zich prettig in voelen. Een Zweedse columniste gaf al aan dat zij haar borsten liever wel seksualiseert. Zij houdt haar bikinitop dus lekker aan. Tja, en ook dat snap ik wel.

Dan naar de praktijk. Ik verwacht dat je als barabröst-vrouw waarschijnlijk wel bereid moet zijn wat extra lange staarpartijen naar je borstkas te doorstaan. Immers, je kan zelf wel besluiten dat je borsten in het zwembad niet seksueel zijn, voor je medezwembadgebruikers ligt dat wellicht toch anders. En hoewel geen enkele man natuurlijk het recht heeft jou een al te oncomfortabel gevoel te geven, moet je er ook niet kinderachtig over doen...

woensdag 24 juni 2009

Moed

Ik haat het aan mezelf, maar ik ben helemaal niet goed in avontuur en nieuwe situaties. Ik ben derhalve niet de snelste. Ik heb altijd wat tijd nodig om mijn draai te vinden. Ben niet iemand die een ruimte vol met onbekende mensen binnenloopt en binnen vijf minuten een interessant gesprek en waarschijnlijk drie nieuwe vrienden heeft. Ben niet iemand die alles uit zijn handen laat vallen en een half jaar door de Sahara gaat wandelen als iemand dat voorstelt. Ik ben eigenlijk wel gehecht aan mijn zekerheden en dat wat ik ken...

Maar na een half jaar Zweden heb ik nu eindelijk het gevoel dat mijn nieuwe leven echt gaat beginnen! Natuurlijk heb ik niet een half jaar uit mijn neus gegeten. Ik heb veel Zweeds geleerd. We zijn in Zweden nog een keer verhuisd. We zijn er veel op uit geweest om te kijken hoe dit land er eigenlijk uitziet in de winter. Ik heb werk gezocht. Ik heb een nieuw plekje voor mezelf gemaakt. Ik heb mensen leren kennen.

Maar nu begint het echt. Na de zomer begin ik als stagiair bij Artsen zonder Grenzen Zweden. Bovendien hoorde ik vorige week dat ik dan ook mag beginnen met "Zweeds voor gevorderden" aan de Universiteit van Stockholm. En dat voelt goed. Geeft nieuwe moed. Soms moet het leven je gewoon een beetje meezitten. En als de zon dan ook nog schijnt...

donderdag 18 juni 2009

Kikkerdans

Midzomer breng ik, geheel volgens goede Zweedse traditie, al kamperend door op een eilandje voor Stockholm. Wie weet zelfs inclusief dans rond de Midsommarstång... Onderstaand liedje ken ik na twee keer kijken gelukkig al uit mijn hoofd. Små grodorna. Over kleine kikkertjes. Zonder oren en zonder staart. Maar kwaken kunnen ze...

maandag 15 juni 2009

Koffie-verkeerd-moeders


Iedereen weet dat Zweden een soort paradijs is voor jonge ouders. Afgelopen weekend Skypte ik met een Amerikaanse vriendin en we hadden het over het krijgen van kinderen. Ik raadde haar sterk aan eerst naar Zweden te emigreren en dan pas aan kinderen te beginnen vanwege de onwaarschijnlijk goede regeling voor zwangerschapsverlof. Ze wilde dan eerst wel eens weten hoe goed precies, dus ik heb het even voor haar uitgezocht. Het blijkt nog beter dan ik dacht.

Föräldraförsäkringen (ouderschapsverlof) is in totaal 480 dagen, oftewel 16 maanden, te verdelen tussen de beide ouders vóór het kind acht jaar oud wordt. Tot het kind anderhalf is kun je volledig vrij nemen, daarna mag je arbeidstijdverkorting toepassen. Onder deze periode wordt je loon doorbetaald op 80% (met een bepaald plafond). Een deel wordt betaald door de werkgever, een deel door de staat. Minstens twee maanden moet elke ouder zelf opnemen, de rest mag de andere ouder opnemen. Vaders krijgen bovendien 10 werkdagen vrij rond de bevalling. Voor een tweeling krijg je 180 dagen extra. Als je alleenstaande ouder bent mag je alle dagen zelf houden. Ook als je geen werk hebt krijg je een (lagere) dagvergoeding.

Geen wonder dat je in Zweden een speciaal woord hebt voor moeders die met ouderschapsverlof zijn: lattemammor. Dit zijn moeders die vernoemd zijn naar hun favoriete drankje: café latte. Ik zweer het je, de stad is er vergeven van. Jonge moeders (soms vaders) met zo'n hele hippe all-terrain kinderwagen die druk mobiel bellend door het park flaneren of met andere moeders op het terras zitten nippend aan ingewikkelde koffies met shots en smaakjes.

Zweden is bovendien gemáákt voor gezinnen met jonge kinderen. Alles is er op ingericht. Restaurants hebben altijd een magnetron voor je babyvoeding. Babystoelen zijn overal. Bioscopen en musea hebben speciale moeders-met-baby-voorstellingen. Overal zijn parken met speeltoestellen. Kinderopvang is goed en niet duur.

Oftewel: je bent eigenlijk gek als je er woont en geen kinderen krijgt! Waar ik nog op wacht? Tja, ik ben gewoon nog niet echt overtuigd... Mijn biologische klok is stuk denk ik. Of misschien komt dat nog. Als dat gebeurt verhuis ik in elk geval zeker weer naar Zweden. Geen beter land ter wereld om een kind te krijgen.

vrijdag 12 juni 2009

Zomerkoninkjes

Paniek! De trieste junimaand dreigt een prachtige Zweedse feestdag in de war te sturen! Niet alleen is juni tot nu toe ontzettend nat en dreigt het ook op Midzomer volgende week te regenen. Het is ook nog eens zo dat juni ongekend koud is geweest met nachtvorst in het hele land. Deze juni brak zelfs al koude records in Zweden. Nooit eerder werden zulke lage temperaturen gemeten in juni (wat nou broeikaseffect...).

Probleem is dat de kou de Zweedse aardbeienoogst in gevaar brengt. Er dreigen nu niet genoeg aardbeien te zijn voor Midzomer. Nu moeten de Zweden straks (God verhoede het) Duitse of Belgische aardbeien eten op hun nationale volksfeest! Echt waar. Dit is iets waar de Zweden mee zitten. Mijn krant wijdde er vanochtend zelfs een artikel aan.

Aardbeien horen bij Midsommar. Het traditionele recept voor een echte Zweedse Midzomer luidt ongeveer als volgt. Twee dagen van te voren is iedereen vanaf 12 uur vrij. Men springt in de auto om naar zomerhuisje of familie te gaan en staat gezellig de hele middag in de file. Vervolgens draait het om eten en dansen rond de Midsommarstång (meiboom). Het eten bestaat uit een lunch met haring (op tien verschillende manieren klaargemaakt). Vervolgens een barbecue. En daarna Zweedse aardbeien met slagroom of ijs. Maar als de zon de komende dagen niet heel hard gaat schijnen worden dat dus Belgische aardbeien... Ook best lekker, denk ik dan.

maandag 8 juni 2009

Verkiezingen

Het stof begint langzaam neer te dalen na de verkiezingen voor het Europese Parlement van de afgelopen dagen. Aan de Nederlandse uitslag heb ik, behalve blijdschap over de winst voor GroenLinks, verder weinig toe te voegen. Kijk hier en hier voor interessante analyses.

Maar wat valt op in Zweden?
Klik hier voor een mooi overzicht van winst en verlies in Zweden.

Piratpartiet grote winnaar
In Zweden is Piratpartiet de grote winnaar. Deze anti-copyright, pro-download privacybeschermingspartij wint ruim 7% van de stemmen en krijgt daarmee 1 zetel. Junilistan, de Europakritische protestpartij die vijf jaar geleden nog 3 zetels haalde, is weggevaagd en keert niet terug in het Parlement. Miljöpartiet, de Zweedse groenen, wint een zetel en kom uit op 11% van de stemmen. De Sociaaldemocraten blijven ruimschoots de grootste partij.

Opkomst stijgt
De opkomst lag in Zweden op 43,4%, precies op het Europese gemiddelde. Het grappige is echter dat dit voor Zweden een duidelijke stijging betekent, terwijl de trend in Europa als geheel juist is dat steeds minder mensen stemmen.

Campagne op inhoud
Wat opviel in de campagne was dat het veel minder dan in Nederland ging over pro-Europa en anti-Europa. Turkije was hier geen issue. "Daar gaan deze verkiezingen toch ook helemaal niet over?", merkte een Zweedse verwonderd en natuurlijk geheel terecht op toen ik haar vertelde dat ik dat zo opvallend vond. De Zweedse extreem-rechtse partij (Sverigedemokraterna) is hier dan ook totaal obscuur. Hun positie is niet te vergelijken met die van Wilders in Nederland. Nee, de campagne was opvallend inhoudelijk.

Verlies voor anti-Europa partijen
De partijen die als vanouds hun campagne inzetten op een duidelijk "Nee" tegen Europa verloren zwaar. Dé Europakritische protestpartij, Junilistan, werd weggevaagd. De Zweedse SP (Vänsterpartiet), die bij uitstek een Nee-campagne voerde, verloor de helft van haar stemmen.

Toch geen duidelijke winst voor pro-Europa partijen
De Zweedse uitslag is echter geen simpel "Ja voor Europa!". De twee grote partijen, Socialdemokraterna, en de partij van de minister-president, Moderaterna, die beiden positief tegenover Europa staan, bleven stabiel. Miljöpartiet won, maar staat uitermate kritisch tegenover Europa . Piratpartiet, de grote winnaar, laat zich überhaupt niet uit in termen van voor of tegen Europa.

Inhoud wint
Winst was er uiteindelijk vooral voor die partijen die een positieve campagne voerden en duidelijk kozen voor een aantal inhoudelijke issues die ze aan willen pakken in Brussel. De grote partijen die vaag bleven en de kleine partijen die alleen maar tegen waren verloren of bleven net stabiel. Al met al lijkt me dat winst voor de gehele Zweedse politiek. De les voor de volgende keer is namelijk: kom met goede, aansprekende, inhoudelijk plannen. Een veel prettiger opgave dan het "hoe binden we de bange, boze Wildersaanhangers" waar de Nederlandse politiek voor staat.

zondag 7 juni 2009

Nationaldag

Gisteren was het de Zweedse Koninginnedag: Nationaldag of Svenska flaggansdag, de dag van de Zweedse vlag. Deze dag is pas een officiële feestdag sinds 1983 en pas een vrije dag voor alle Zweden sinds 2005 en echte tradities ontbreken dan ook. De koning en koningin zijn ergens in de stad om naar hun volk te wuiven. Overal wordt de Zweedse vlag gehesen. De kinderen mogen gele en blauwe ballonnen oplaten. In het openluchtmuseum/culturele centrum Skansen is muziek.

De Zweden zouden echter de Zweden niet zijn als ze voor deze nieuwe feestdag niet een gerecht verzonnen. Feest vieren is hier onlosmakelijk verbonden met eten. Voor elke bijzondere gebeurtenis staat (vaak ongeschreven) vast wat je erbij hoort te eten of te drinken. Voor Nationaldag werd in 1983 dan ook een wedstrijd uitgeschreven; wie verzint het bijpassende gebak? Het werd een roombol die verwees naar de besneeuwde toppen in het noorden. Een hit werd het helaas nooit. In 1994 werd daarom een tweede poging gedaan. Ditmaal verzon de jonge Helena Bergsmark een nieuw gebakje met marcepein en aardbeien. Dit baksel stal wel de harten van de Zweden en gaat sindsdien door het leven als het Nationaldagsbakelse. De Zweden waar ik het gister aan serveerde waren er echter niet bekend mee, dus er valt nog wat evangelie te verspreiden (het was erg lekker namelijk en makkelijk te maken bovendien).

Hierbij het recept van het Nordiska Museet in het Nederlands:

Ingrediënten voor 10 stuks
Bodem:
300 g amandelmassa (50% gemalen amandelen, 50% suiker)
150 g boter (op kamertemperartuur)
3 losgeklopte eieren

Vulling:
100 g amandelmassa
2 el sinaasappellikeur (bv. Grand Marnier of Cointreau)
ca. 400 g verse aardbeien
verse citroenmelisse of munt

Rasp de amandelmassa voor de bodem. Meng er de boter door met een vork en/of een grote lepel. Roer er eieren door en meng alles goed. Verdeel dit mengsel, ongeveer 1 cm dik, over de bodem van een grote overschaal (ongeveer half zo groot als een bakplaat). Bak 12-15 minuten op 175 graden tot het goudbruin is en laat afkoelen.

Rasp de amandelmassa voor de vulling en roer er de likeur doorheen (vervang eventueel door sinaasappelsap als je echt niet van alcohol houdt). Roer tot je een romige, plakkerige massa hebt. Verdeel over de afgekoelde bodem. Snijd in 10 stukken. Verdeel er de in schijfjes gesneden aardbeien over (lekker veel) en garneer met citroenmelisse of munt. En een Zweeds vlaggetje natuurlijk.

vrijdag 5 juni 2009

Kernafval

Zweden komt als eerste land ter wereld met een Endlösung voor radioactief afval. Zweden heeft een haat-liefde verhouding met kernenergie. 45% van de energie die in Zweden gebruikt wordt, wordt opgewekt in kernreactoren. Het noorden van het land werd echter destijds zwaar getroffen door de ramp in Tsjernobyl en sindsdien is er ook veel scepsis. De Zweedse politiek had de beslissing genomen alle tien kernreactoren (op drie verschillende locaties) op termijn te sluiten, de huidige rechtse regering heeft dat besluit echter teruggedraait.

Wat je ook vindt van kernenergie, het afval hebben we al. En daar moeten we dus wat mee. Zweden is nu het eerste land ter wereld met hele concrete plannen voor ondergrondse opslag van hoogradioactief afval. Deze week 'won' het plaatsje Östhammar de bid. Je moet het ze nageven, last van Not In My Back Yard-gedrag hebben de Zweden niet. Twee Zweedse plaatsjes hielden een heuze wedloop wie het geschikst is. Liefst 84% van de plaatselijke bevolking is voorstander. Voornamelijk omdat het werkgelegenheid brengt natuurlijk, iets waar op het Zweedse platteland een groot tekort aan is. Östhammar blijkt de meest geschikte ondergrond te hebben voor het project. 500 meter onder de grond, in een speciale granietlaag, gaat men nu gangen graven om het afval, uiteraard in hele vernuftige containers, op te slaan.

Op zich is het natuurlijk een goed idee dat er een veilige oplossing wordt gezocht voor dit gevaarlijke afval. De grootte van de getallen bevestigt echter voor mij dat kernenergie een erg slecht idee is. Het plan is namelijk om in Östhammar 12.000 ton kernafval voor de komende 100.000 (!!) jaar op te slaan. Wie weet in godsnaam hoe Zweden er over 100.000 jaar uitziet? Zo'n gigantische periode is voor ons mensen gewoon niet te overzien.

Als je daarbij bedenkt hoeveel decennia research het heeft gekost om deze, kennelijk hele bijzondere, plek te vinden, dan besef je dat we als mensheid zo min mogelijk van deze troep moeten maken. We kunnen het nauwelijks opslaan en komen er nooit meer van af...

donderdag 4 juni 2009

Werk

Heeft ze nou al eens een baan? Ze is daar toch al best lang? Wat doet ze eigenlijk?

Misschien denken mensen in Nederland die mij kennen het wel niet eens, maar ik denk het zelf in elk geval nogal vaak de laatste tijd...

Ja, ik ben hier al best lang. Helaas is een baan vinden hier niet makkelijk voor een buitenlander. En verzin maar eens een baan waarvoor je Zweeds niet perfect hoeft te zijn en die een beetje aansluit bij wat ik gedaan heb... Bovendien trof de hele financiële crisis Zweden hard net op het moment dat ik hier aankwam en is de werkeloosheid dus hoog en stijgende. Alle buitenlanders die ik hier ontmoet werken óf Engelstalig in de ICT of doen iets economisch óf zijn werkeloos.

Echter, goed nieuws! Ik was vandaag op gesprek bij Artsen zonder Grenzen Zweden en ik begin daar eind augustus voor vier maanden als stagiair. Dat is uiteraard een onbezoldigde positie, maar het geeft me in elk geval Zweedse werkervaring en contacten die mij daarna hopelijk een echte baan op gaan leveren. En ik kan mijn Zweeds eindelijk eens dagelijks oefenen op echte Zweden. En gewoon heerlijk om weer elke dag wat te doen te hebben. Ik heb voor het eerst in mijn leven aan den lijve ondervonden dat werkeloosheid echt heel erg is.


woensdag 3 juni 2009

Weer


Ik begin het Zweedse klimaat een beetje beter te begrijpen.

De zomer/lente komt hier een maand later dan in Nederland. Als de narcissen in Nederland bloeien, duurt het hier nog een week of vier voor ze uitkomen. Ik verwacht dat de herfst/winter hier ook een maand eerder zal beginnen...

Als het onbewolkt is in de zomer is het heerlijk. Graad of 25 (hooguit 30), maar in de schaduw nooit te warm. Als het echter bewolkt is kan het gelijk ook weer goed koud worden. Vandaag is bewolkt en regenachtig en dan wil je ook gelijk een dikke jas aan, want het is maar 6 graden... Terwijl het in Nederland op een dag als vandaag toch zeker nog een graad of 12 zou zijn. Veel kouder dan dat wordt het gewoon niet in de zomer.

Verder is het natuurlijk licht. De zon komt hier momenteel op rond 3.45 uur en gaat weer onder om een uur of 22.00.

Deze regels gelden natuurlijk alleen voor de omgeving van Stockholm, want noordelijker en zuidelijker in het land gelden weer heel andere principes. In Kiruna gaat de zon al niet meer onder en is de lente net begonnen...