Afval

Vroeger thuis in Friesland was ik eraan gewend dat wij voor alles een aparte afvalbak hadden van de gemeente. Een grote groene en een grote grijze kliko voor respectievelijk gft- en restafval, maar ook een bak voor glas, een bak voor papier, een bak voor blik en een bak met een kinderslot voor klein chemisch afval. Ik geloof dat veel van die bakken voor thuis inmiddels gesneuveld zijn, maar daar zijn dan meestal van die grote op centrale plekken voor in de plaats gekomen.

In Utrecht waren er veel minder bakken, maar ook daar sorteerde ik braaf groen en grijs en bracht glas naar de glasbak en papier naar de papierbak en mijn batterijen naar de supermarkt. Het werd hoe langer hoe overzichtelijker, want in Amsterdam bleken ze geen groenafval in te zamelen en bleef dus alleen nog papier, glas en chemisch afval over.

Nee dan de Zweden. Ik heb deze week punten gescoord voor mijn inburgeringsexamen door een heel keukenkastje leeg te maken en in te delen met zakken en dozen om alles te kunnen sorteren wat ze hier apart recycelen in de återvinning. Naast restafval is dat glas (gekleurd en ongekleurd), blik (blikjes voor drinken hebben statiegeld, de rest kan in een bak), plastic (soms onderverdeeld in zacht plastic en hard plastic en op petflessen zit daarnaast meestal statiegeld), papier (onderverdeeld in papieren verpakkingen en drukwerk) en chemisch afval. En drie keer per jaar wordt een speciale container geplaatst voor grof afval. En ze zijn behoorlijk veeleisend. Enveloppen, post-its en bonnetjes van thermisch papier mogen bijvoorbeeld niet als papier gesorteerd worden. Alsof je als 'hardwerkende Zweed' de hele dag niets anders te doen hebt dan je afval sorteren...

Maar ik ben behoorlijk tevreden met het door mezelf uitgedokterde keukenkastjesysteem. En het moet gezegd dat ze ook wel hun best doen het je gemakkelijk te maken, want op zowat alles wat je koopt staat aangegeven als wat je het moet recycelen. En het is mooi om te weten dat ze er weer mijn wc-papier van gaan maken en dat mijn huis er van verwarmd wordt. In Zweedse steden zijn bijna alle huizen aangesloten op stadsverwarming (fjärrvärme) en 20% van de energie die daarvoor nodig is in heel Zweden wordt gewonnen uit het verbranden van afval. Ze importeren zelfs afval om te verbranden. In Amsterdam zou het hele systeem niet werken, maar het is mooi om te zien dat die Stockholmers kennelijk allemaal braaf en gedetailleerd hun afval sorteren. En vanaf deze week doen wij dus braaf mee.

Semlor

Een semla is een wit broodje met kardemom, gevuld met amandelpasta en slagroom (meervoud = semlor). Dat is best lekker, ik heb het geproefd, maar voor Zweden is het schijnbaar hemels. Iedereen eet ze, iedereen praat erover, kranten schrijven waar je de beste kan kopen et cetera. Beetje als oliebollen in Nederland; je kunt ze niet het hele jaar krijgen en buiten het land helemaal niet waardoor het heel bijzonder wordt.

Eigenlijk eten de Zweden semlor op fettisdagen. Dat is de (vette) dinsdag voor de vasten begint, dus 40 dagen voor Pasen, dus dit jaar 24 februari. Ik leer allerlei interessante christelijke gebruiken hier in Zweden. Ze blijken veel meer christelijke hoogtijdagen te vieren dan in Nederland. Komt niet omdat ze hier zoveel religieuzer zijn, maar wel doordat al die christelijke feestdagen stevig verankerd zijn in de nationale tradities. Fettisdagen vieren wij volgens mij niet in Nederland. Of ze moeten beneden de rivieren iets bijzonders eten op de laatste dag van carnaval. Maar daar heb ik geen verstand van.

Maar semlor dus. De Zweden zijn er zo gek op dat ze die ene dag losgelaten hebben. Men eet ze in januari en februari. Maar het wordt niet op prijs gesteld als bakkers de traditie breken en al voor 1 januari beginnen met bakken. Ik heb een enorm zwak voor dit soort tradities dus ben aan het bakken geslagen.

Ingrediënten voor 16 kleine semlor:
10 g gedroogde gist
120 g gesmolten boter
300 ml melk
65 g suiker
1/2 tl zout
1 ei
1 tl gemalen kardemom
ca 550 g bloem
1 ei voor bestrijken

200 g marsepein
scheut melk
200 ml slagroom
poedersuiker

Smelt de boter, voeg de melk toe, zorg dat dit mengsel niet heter is dan 37 graden en giet het in een grote kom over de gist. Roer tot de gist opgelost is en voeg suiker, zout, kardemom en het ei toe. Voeg de bloem toe en kneed het een paar minuten door. Het moet best een stevig deeg worden want je moet er bollen van kunnen vormen. Laat afgedekt 30 minuten rijzen. Kneed nogmaals en verdeel in 16 bolletjes. Leg die op 2 bakplaten en laat nogmaals 30 minuten rijzen. Bestrijk met geklopt ei en bak in de oven op 200 graden goudbruin. Ca. 15 minuten.

Snij, als ze afgekoeld zijn, een kapje van de semlor en hol ze uit. Vermeng de kruimels met geraspte marsepein en een scheut melk tot een pasta en vul de bollen daar weer mee. Leg er een goede schep stijfgeklopte slagroom op (ik doe zonder suiker, maar als je echt van zoet houdt kan dat er natuurlijk door) en dek af met de kapjes. Bestrooi met poedersuiker.

Europa

Onderaan het nieuwe echt mooi gemaakte filmpje van GroenLinks over Europees klimaatbeleid. Alvast met het oog op de Europese verkiezingen.

GroenLinksleden kunnen trouwens nog tot 1 februari schriftelijk hun stem uitbrengen voor het lijsttrekkersreferendum. Ik heb reeds gestemd. En ik heb Judith Sargentini op 1 gezet. Ik heb in Amsterdam met haar gewerkt en vind haar gewoon een erg goed politicus. En met haar internationale blik en netwerk past ze eigenlijk veel beter in Europa. Qua inhoud verschillen de kandidaten niet eens zo sterk, maar wel qua uitstraling en Judith straalt wat mij betreft precies dat uit wat je als GroenLinks uit wilt stralen. Jong en fris, met verstand van zaken, fel in het debat als dat nodig is, met de nodige zelfspot en humor.

God

De met religie doorspekte ceremonie rond de installatie van president Obama van gisteren, maakte dat ik weer eens nadacht over gelovigen en de rol van religie in de wereld. Ik vond het mooi; een gekleurde man in het machtigste ambt ter wereld, maar ik kan niks met al die religie die daarbij nodig schijnt te zijn. Ik snap ook niet zo goed dat God zo'n grote rol moet hebben in zo'n ceremonie. De VS zijn hebben toch ook scheiding van kerk en staat? Het drukte mij weer eens met mijn neus op het feit dat deze politicus voor wie ik grote bewondering heb een diepreligieus persoon is. Sterker nog: ik bedacht mij weer eens dat de overgrote meerderheid van de wereldbevolking in God gelooft en dat ik, zonder geloof, dus eigenlijk tot een soort vreemde kleine sekte behoor... Om in religieuze termen te blijven...

En toe liep ik op internet tegen een artikel aan van de BBC: "Man refuses to drive 'No God' bus". Het blijkt dat het Brits humanistisch verbond een reclamecampagne is begonnen met de briljante slogan: "There's probably no God. Now stop worrying and enjoy your life." Een buschauffeur vond dit zo'n shockerende tekst dat hij die bus niet wilde rijden. Tot zover religieuze tolerantie in Noord-West Europa...

Schaatsen

Heerlijk geschaatst vandaag! Zonnetje, weinig wind, graad of -2 en vooral spiegelglad diepzwart ijs. Voor dit soort winterse dagen ben ik naar Scandinavië verhuisd! Ik kan eigenlijk helemaal niet zo goed schaatsen. Geboren en getogen in Friesland en dan nauwelijks kunnen schaatsen; ik schaam mij daar best een beetje voor. Het is geen onwil. Er lag gewoon bijna nooit ijs toen ik opgroeide. Maar het leert best snel en ik vind het heerlijk. Moeilijk, maar heerlijk.

We schaatsten op een meer bij ons in de buurt. Vele Zweden maakten ook van deze mooie zaterdagochtend gebruik om te schaatsen. Zij hebben er wel een wat andere opvatting van dan wij Hollanders. Schaatsen is een soort langlaufen, maar dan op ijs. Je doet het ook op langlaufschoenen, waar je ijzers onder klikt. En met stokken. En nog een heleboel equipment: een lange stok om de ijsdikte mee te meten, kniebeschermers (? ik val altijd op mijn kont...) en een veiligheidskoord om je nek.

Blauw

"Volleyballen verleer je nooit, dat is net als fietsen", sprak mijn wijze moeder deze week. En inderdaad, gister had ik mijn eerste volleybaltraining sinds een jaar of twee en ik was het niet verleerd. Mijn lichaam was het wel wat ontwend want mijn beide onderarmen voelen vandaag alsof er grote blauwe plekken op zitten. En ik heb spierpijn op allerlei plekken in de onderste helft van mijn lichaam.

Maar mycket roligt het was! En goed voor me, want ik heb inmiddels een maandkaart voor het OV en krijg dus gevaarlijk weinig lichaamsbeweging. In Amsterdam fietste ik elke dag en liet ik me één á twee keer per week afbeulen door Sharon, onze geweldige energieke bodyshapelerares. Hier zit ik in de metro, zit ik in mijn Zweedse les en zit ik 's avonds op de bank... Maar no more, vanaf nu twee keer per week volleyboll bij Solna VBK!

Gaza

Een staakt-het-vuren in Gaza lijkt nog ver weg. Israël heeft vandaag weer zware bombardementen uitgevoerd. Hoewel dat ook kan betekenen dat er juist wel een einde aan de aanval in de lucht hangt en dat dit dus een slotoffensief is. Hoe dan ook, het aantal Palestijnse doden loopt inmiddels waarschijnlijk tegen de 1000, maar volgens mij weet eigenlijk niemand hoe de situatie in Gaza er precies uitziet omdat Israël zorgt dat er niemand binnen komt.

Ik heb verder weinig nieuws toe te voegen aan wat er al over de oorlog gezegd is. Schokkend dat de internationale gemeenschap zoiets laat gebeuren. Dat Israël zijn gang mag gaan en dat niemand er een stokje voor steekt. Van de internationale diplomatie tot nu toe ben ik weinig onder de indruk. De rol van Nederland is vreselijk teleurstellend. Nederland heeft een historisch gegroeide zeer sterke band met Israël. Het verbaast eigenlijk niets dat de huidige CDA minister-president en CDA minister van Buitenlandse Zaken weigeren zich in negatieve bewoording over de Israëlische aanval uit te laten. Zelfs de term "disproportioneel" gaat te ver. Sterker nog: beide ministers hebben begrip voor de Israëlische acties. Daar kun je toch met je hoofd niet bij...

In het sociaal-democratische Zweden ligt dat gelukkig wat anders. De huidige regering bestaat in deze sociaal-democratische heilstaat verrassend genoeg uit christen-democraten en conservatief- en sociaal-liberalen. De oppositie is dus rood-groen. Vandaag hield de Riksdag een partijleidersdebat waarin ook de situatie in Gaza aan de orde kwam. Van links werd geroepen om een economische boycot van Israël. Eerder al riep de leider van de sociaal-democraten op tot het niet door laten gaan van de David Cup tennisinterland tussen Zweden en Israël in maart (geen enkele kans dat dat ook werkelijk niet doorgaat, schat ik in). De linkse partijen, vooral de ex-communistische Vänsterpartiet, vinden dat de Zweedse regering veel te weinig doet. De Zweedse regering heeft het hele conflict echter wel veroordeeld, ook de rol van Israël, en heeft financiële steun beloofd voor hulp aan Gaza.

Nieuwjaarsbijeenkomst

Mijn partij houdt vanavond een feestje in Amsterdam. Een feest van een politieke partij klinkt misschien saai, maar GroenLinks geeft echt behoorlijk leuke feestjes. Vooral in Amsterdam natuurlijk. Maar dat ik ze leuk vind kan er natuurlijk ook mee te maken hebben dat ik er nogal wat mensen ken. Ik zie al dagen bij allerlei vrienden op hyves en weblogs voorbij komen dat ze erbij zijn. Ik had het nu wel weer eens leuk gevonden om iedereen te zien. Om bij te praten. Maar ik kan er niet bij zijn...

Dus niet even vragen aan mijn oud-collega's of dat hele Bureau GroenLinks Amsterdam überhaupt wel kan bestaan zonder mij. Niet Judith heel veel succes wensen met het komende lijsttrekkersreferendum. Niet de ins en outs vragen over hoe het nu weer kan dat die milieuzone waar jaren voor gevochten is, is uitgesteld. Niet de nieuwste partijroddels proberen te ontfutselen.

Ik wens alle Amsterdamse GroenLinksers een mooi feestje! En dat het maar laat mag worden en dat er maar veel gedanst mag worden. En allemaal een beetje medelijden met mij hebben want ik zit waarschijnlijk suf thuis Zweedse tv te kijken ofzo.

Koud

Heerlijk. Ik open de website van het NRC om even het Nederlandse nieuws te checken en van de eerste 10 berichten binnenland gaan er 5 over de kou. Jammer dat ik in Zweden zit... In Stockholm is het volgens mij net zulk weer als in Nederland, maar hier kijken ze daar niet van op. De helft van het land heeft de hele winter -10 of kouder, dus daar gaan de kranten echt niet meer de hele tijd over berichten.

"Het CBR moet honderden rijexamens uitstellen! Verkeerschaos op de wegen! Laagste temperatuur gemeten in Lutjebroek!" Als ik het lees alleen al krijg ik enorme zin in warme chocolademelk. Ik mag dat altijd wel, zo'n rampje in Nederland. Dat brengt mensen zo lekker bij elkaar. Je hebt gelijk weer wat om over te praten met wildvreemden in de trein. Het gaat bij het koffieapparaat onmiddellijk over de Elfstedentocht. Zo gezellig!

Helaas in Stockholm dus wel sneeuw en ijs, maar geen gemeenschappelijk calamiteitengevoel. Ik ga dit weekend kijken of mijn schaatsen het nog doen. En duim vanuit hier mee voor een Elfstedentocht.

Thuis

Vandaag is Trettondedag jul, oftewel Dertiende kerstdag oftewel Driekoningen. De laatste dag van de Zweedse kerstvakantie. Het officiële einde van de kersttijd is pas op 13 januari, Tjugondag Knut. Dan is volgens de Zweden ook pas het moment om de kerstboom weg te doen, maar morgen gaat iedereen wel weer werken. Het vriendje had er vandaag al genoeg van en is vanochtend volledig ingepakt (want het vriest) richting werk vertrokken.

Dat geeft mij tijd om nog wat praktische zaken te regelen voor ik morgen weer Zweedse les heb. Ik woon al meer dan een maand in Zweden, maar mijn lijstje met praktische regelzaken is nog altijd meer dan 10 punten lang... Er moeten nog allerlei adreswijzigingen verstuurd, officiële instanties gebeld et cetera.

Overigens in vervolg op mijn vorige anti-vuurwerkblog: GroenLinksers Arno Bonte en David Rietveld zijn een burgerinitiatief gestart dat vraagt om centraal georganiseerd vuurwerk door professionals in plaats van al dat gepruts door leken: "Meer plezier met minder vuurwerk". Al meer dan 20.000 ondertekenaars, maar er zijn er 40.000 nodig om het voorstel in de Tweede Kamer behandeld te krijgen. David schreef op zijn blog precies waarom het een goed idee is en waarom zij die er tegen zijn ongelijk hebben. Dus waar wacht je nog op? Tekenen.

Feest

Oud&nieuw is niet mijn feestje. Iedereen heeft die avond een feestje, dus je moet er op tijd bij zijn om leuk gezelschap voor jezelf te regelen (en ik ben nooit op tijd bij dat soort dingen). De feestjes buiten de deur zijn doorgaans groot en massaal. Ik houd niet van zingende mensen op tv. Ik ben al jaren klaar met Youp van 't Hek. En last but not least: ik houd niet van vuurwerk.

Gister heb ik het allemaal behoorlijk weten te ontlopen. Gewoon de hele dag binnen gebleven. Wel oliebollen gebakken want oliebollen (mits met rozijnen) zijn lekker en ik had net in Zweden geleerd hoe makkelijk het is om ze te bakken. Verder niks geen feest maar wel een heerlijke filmmarathon. Niets mis met 8 uur op de bank hangen en films kijken. Ik was ook volkomen content geweest met om 0.00 uur gewoon doorkijken (de film was nog niet afgelopen), maar het vriendje raakte toch nog enigszins extatisch door het geknal buiten.

Ik ben niet zo van het verbieden, maar vuurwerk... Het is gevaarlijk en daardoor eng, het is vies, het is luid, mensen raken erdoor gewond, en het haalt enge pyromaantjes boven in door mij normaal gesproken zeer gerespecteerde mensen van het andere geslacht. Geldverspilling bovendien. En had ik al gezegd dat het knalt? Binnenblijven is dus het devies.

Om 1 uur nog een prachtig gesprek gevoerd. Met stip op 1 in 'de mooiste gesprekken van 2009'. Zeker 5 minuten bezig geweest om de man aan de andere kant van de lijn duidelijk te maken dat ik niet zijn dochter Rebecca was en dat ik zeker oma niet even aan de lijn wilde hebben. Uiteindelijk maar opgehangen, maar volgens mij dacht hij toen nog steeds dat ik Rebecca was die een grapje maakte.

Al met al een voor mijn doen behoorlijk geslaagde 31 december.