Privacy

Naar kan ik er van worden; van de uitholling van de privacy. Al je gegevens digitaal en alles met alles gekoppeld. OV-chipkaart, Elektronisch Patiëntendossier, ID-plicht; het houdt niet op. Maar wat me vooral frustreerd is het gemak waarmee mijn medeburgers hun grondrechten opgeven. "Nee doe maar, ik heb niks te verbergen, alles voor de veiligheid".

Ik las net een goede blog van Marc Chavannes bij het NRC, vandaar.

Alcohol

Afgelopen week onderging ik een Zeer Zweedse Ervaring; ik was in de Systembolaget (het systeembedrijf). De door de overheid gerunde drankmonopolist. Dranken met een alcoholpercentage hoger dan 3,5% mogen alleen daar verkocht worden. Maakt mij verder niet uit. Of ik nou naar een commerciële Gall&Gall ga of naar een door de overheid gerunde Gall&Gall is mij om het even. Het betekent alleen dat je geen wijn in de supermarkt meer kan kopen. Dat is een beetje lastig, maar er valt overheen te komen. Bovendien zijn er veel Systembolagets.

Mijn probleem is dat ik het systeem gewoon niet snap. Ik zou denken dat de Zweden het belangijk vinden om alcohol in overheidshanden te houden omdat het een gevaarlijke drug is en dat je op die manier het gebruik een beetje kan monitoren. Aangezien de overheid geen winstoogmerk heeft, hoeven de Systembolagets niet tot doel te hebben zo veel mogelijk omzet te draaien en kunnen ze dus ook nog eens tegen iemand zeggen "zou u dat nou wel doen?". Maar daar gaat het ze kennelijk niet om, want je kan onbeperkt alcohol kopen. En er wordt ook gewoon reclame voor gemaakt. De Systembolaget gedraagt zich als een echte winkel, die probeert winst te maximaliseren. Check ook de website van de winkel waar je notabene allerlei bij je drank passende recepten op kunt zoeken...

Ondertussen is alcoholisme een soort volksziekte in Zweden. En ook zij die niet alcoholist zijn hebben een nogal obsessieve relatie met het goedje. Een feestje is geen feestje als je niet ladderzat wordt... Er worden nota bene speciale busreizen naar Denemarken georganiseerd om goedkoop drank te kopen. En doordat drank zo duur is en lastig te verkrijgen voor jongeren (er wordt wel altijd op leeftijd gecontroleerd in de Systembolaget) hangt er alleen maar meer een aura van stoer en spannend omheen.

De Systembolaget doet mij een beetje denken aan Holland Casino. Ook in overheidshanden, maar dat merk je ook nergens aan. Gewoon grote billboards in de bushokjes en proberen mensen aan het gokken te krijgen... Waarom we in Nederland alles willen privatiseren, maar het casino nog steeds in overheidshanden is, is mij een raadsel. Begrijp me niet verkeerd, ik ben helemaal niet tegen staatsmonopolies. Maar doe er dan ook iets mee behalve geld verdienen!

Draconisch

Wauw... Dit klinkt bijna te mooi om waar te zijn. De Britten hebben een nieuwe klimaatwet ingevoerd. Wat een gezeur in het artikel van de Volkskrant over symboolpolitiek en eventuele niet handhaafbaarheid. Dit is natuurlijk gewoon hartstikke mooi.

De VK noemt het een 'draconische klimaatwet'. Ik krijg een nogal negatief gevoel bij het woord 'draconisch' (misschien omdat het klinkt alsof het met draken te maken heeft?) maar dat schijnt niet per se zo te zijn.

In Nederland strijden verschillende milieuorganisaties al een tijd voor een klimaatwet. Misschien dat dit een duwtje in de goede richting kan zijn... Op de website kun je natuurlijk ook jouw handtekening zetten, voor zover je dit nog niet gedaan hebt.

Museum

Nog een week verplichte vakantie, dan kan ik er maar beter van genieten. Dus toog ik gister als echte toerist naar twee Stockholmse musea. Musea: daar lusten die Zweden wel pap van. Je struikelt erover in Stockholm. Amsterdam kan er in dat opzicht natuurlijk ook wat van (ik noem het Pianola Museum en het Appie Baantjer Museum), maar Stockholm heeft zelfs nog meer musea. Ruim 70 stuks is de stad rijk. Leer een volk kennen door haar musea, bijvoorbeeld in het Vin & Sprithistoriska Museet of in Skansen (de Zweedse variant van klompen, tulpen en windmolens).

Maar daar was ik allemaal niet. Ik was eerst in Stockholms Stadsmuseum. Ik hoopte dat dat een soort Amsterdams Historisch zou zijn, en dat probeert het ook wel, maar het kwam niet zo uit de verf, vooral ook doordat driekwart van de opstellingen niet te bezoeken was wegens werkzaamheden... Daarna naar het Historiska Museet dat draait om de Zweedse geschiedenis voor 1500. Veel Vikingen dus. En wat een megahip nieuwerwets museum het was... Overal multimedia en ervaringen voor alle zintuigen. Mooi gedaan wel. En een superverantwoord metaverhaal over de negentiende-eeuwers die al die spullen verzameld en gecategoriseerd hebben en dat hun wereldbeeld dus ook bepaalt hoe wij nu de prehistorie zien. Gelukkig ook gewoon veel oude shit achter glas. Ik ben best een ouderwets meisje...

Maar wat ik eigenlijk wilde vertellen: die Zweden weten wél hoe een museumcafé zou moeten zijn! In Nederland is een museumcafé synoniem voor waterige diepvriesappeltaart en kleffe voorverpakte broodjes kaas. In Zweden krijg je lekker en veel warm eten voor weinig geld. En een all you can eat saladebar. En goed gebak. Kan Amsterdam nog een puntje aan zuigen.

Inburgeren

Ik wou dat de brief van Vuxenutbildning over mijn Sfi-cursus (Svenska för invandrare) kwam... Mijn Personnummer had ik al de dag nadat ik hem aanvroeg. En de dag daarna ben ik meteen naar het kantoor van Vuxenutbildning gegaan alwaar men mijn startkwalificaties getest heeft. Maar nu wacht ik dus op de brief die mij gaat vertellen waar en op welke tijdstippen ik de cursus mag volgen.

De Zweedse overheid is erg lokaal georganiseerd. Je betaalt bijvoorbeeld inkomstenbelasting aan je kommun (gemeente) en die belasting kan dus ook verschillen per gemeente. De kommun organiseert ook de inburgering. En wat ik nu zo heerlijk vind, is dat dat zo veel prettiger gaat dan in Nederland. In Nederland móet je inburgeren, je moet je cursus zélf betalen en als je het examen niet haalt, wordt zo je verblijfsvergunning weer ingetrokken. Zweden bewijst dat het ook anders kan.

Men wil hier heel graag dat je inburgert en men beschouwt taal als het belangrijkste middel daarin. Dus krijg je door je kommun een gratis taalcursus aangeboden. Als het nodig is leren ze je zelfs eerst lezen en schrijven. Ook het cursusmateriaal is gratis en er worden verschillende excursies georganiseerd om ook kennis te maken met de Zweedse cultuur. De cursus wordt zowel in voltijd als in deeltijd georganiseerd (dus twee maal per week 's avonds of vijf maal per week 's ochtends of 's middags) en duurt zo lang als nodig is om je fatsoenlijk te kunnen redden in Zweden. Na deze basiscursus kun je verder gaan met Svenska som andraspråk (Zweeds als tweede taal) en er is mij verteld dat je daar zelfs studiefinanciering voor kunt krijgen, maar dat lijkt mij als Hollander toch een sterk verhaal. Maar al met al: dit is toch veel beter! Zo krijg je als immigrant tenminste het gevoel dat je welkom bent.

Ik wil dus beginnen. Er is geen wachtlijst en instromen kan het hele jaar door, maar het kan een paar weken duren voor ze je aanvraag verwerkt hebben. Dus in de tussentijd kan ik mooi wat doen aan de chaos van dozen en losse spullen die nog altijd heerst in ons huis. En straks misschien even de kat uitlaten, maar het sneeuwt hier nog steeds als een gek, dus dat stel ik nog even uit...

Sneeuw

Het is hier echt winter! De thermometer zegt -3 en het sneeuwt gestaag. Ik dacht dat het in Nederland ook best wel een beetje koud werd in de winter, maar sinds ik hier ben blijkt dat wel mee te vallen. Het is hier echt koud. En het is nog maar november... Ik heb ineens behoefte aan gevoerde laarzen en dikke wanten en een muts. En je schijnt hier zelfs winterbanden voor je fiets nodig te hebben.

Zoeken

Zoals eerder gemeld moeten we ons nieuwe appartement alweer gauw verlaten omdat onze huisbazin een paranoïde doos is. Wekelijks stuurt ze ons een mailtje of we al bijna weg zijn. En niet bepaald vriendelijk. Terwijl ze ons nog maar 2 maanden geleden het huis voor drie jaar beloofde en het hele probleem zelf gecreëerd heeft... Ik word erg boos van zo weinig empathie (wij kunnen er niks aan doen en we doen echt ons best, maar het is gewoon niet makkelijk om iets anders te vinden).

Maar goed, we kunnen niet veel anders dan ons erbij neerleggen. En zoeken dus. Deze week kregen we via via ineens twee aanbiedingen voor onderhuurhuizen. In Zweden gaat veel informeel en via via en vooral de woningmarkt in Stockholm. Het tweede huis waar we zijn wezen kijken lijken we nu in de wacht te slepen. Het is in een nog veel vreselijkere suburb dan we nu al zitten, in een lelijke hoge flat, maar het is erg groot, ziet er prima uit en het is slechts 20 minuten fietsen van het centrum en vlakbij een T-bana station. Dus hopelijk mag ik over twee weken alle verhuisdozen opnieuw in een busje laden.

Aankomst

Ik ben er. Het was wel een hele reis, veel stress, vermoeiend en een hoop gedoe. Maar ik ben er.

Onze spullen pasten bijna niet in het verhuisbusje (ongelofelijk hoeveel dozen er uit zo'n klein huisje kwamen). En de verhuizer was eerst te laat en wilde toen later lossen. Maar de kat was uitzonderlijk lief op de achterbank en de reis verliep eigenlijk heel goed. En alle dozen pasten moeiteloos in het nieuwe huis.

Mijn eerste handeling maandagochtend was een fietstocht naar Skatteverket; de belastingdienst. Daar heb ik een aanvraag voor een Personnummer gedaan. Want zonder je eigen nummer ben je niets in Zweden. Je kunt geen mobiele telefoonabonnement afsluiten, geen verzekering, geen bankrekening openen et cetera. Ik had me voorbereid op lange wachtrijen en gedoe met papieren, maar het bleek een fluitje van een cent. Aardige ambtenaar, één formulier, een kopie van mijn paspoort, drie stempels en een half uurtje later stond ik alweer buiten. Ze sturen het nummer de komende dagen per post naar me op.

Had ik al gezegd hoe koud het hier is?! We vielen met onze neus in de boter, want gister was hier de eerste echt koude dag met ook overdag enkele graden onder nul. Tel daarbij op dat het al om 15.00 uur begint te schemeren en om 16.00 uur 's middags donker is, en je begrijpt dat ik het gevoel heb dat ik naar de Noordpool geëmigreerd ben. Fijn als een land aan zijn stereotypen voldoet.

D-Day

Ok, zo heftig wordt het ook weer niet. Maar morgen is het wel zo ver. Om 10.00 uur 's ochtends komt de verhuizer. Voor die tijd moet ik nog mijn bed uit elkaar schroeven. Vervolgens komen ook die Eltern om mij en mijn basisspullen in te laden. Dan komt mijn huisbewaarster de sleutels in ontvangst nemen. En dan... Ben ik weg...

Weliswaar eerst naar Fryslân, waar ik nog een nachtje in het ouderlijk huis slaap, maar zaterdag rijden we echt naar Zwöden.

Ik ben blij dat ik eindelijk ga. Het afscheid nemen duurt te lang. En ik heb gewoon geen zin meer in inpakken (ook al ben ik nog steeds niet helemaal klaar, ik ben er wel klaar mee). Ik heb zin in mijn avontuur.

Maar ik ben natuurlijk ook best wel een beetje verdrietig en melancholisch. Want als je zo lang afscheid kunt nemen, dringt pas goed door wat je eigenlijk allemaal achterlaat. En ik voelde me juist zo op mijn plek het afgelopen jaar...

Sint-Maarten

De koeien hebben staarten. Ik was het alweer vergeten! Ineens zingende buurtkinderen aan de deur. Gelukkig had ik er gister wel aan gedacht en wat snoep in huis gehaald. Jeugdsentiment wel. Leuk dat ze dat hier ook doen. In al mijn jaren in Utrecht heb ik nooit één kind aan de deur gehad op 11 november.

Ach ja, de buurtkinderen... Ik woon aan een nogal levendig pleintje in de Transvaalbuurt in Amsterdam. Op het plein zijn buiten schooltijd altijd kinderen te vinden. Wat wil je als je met 4 kinderen en 2 volwassenen in een 3-kamerwoning woont, zoals het meest brutale buurmeisje, dat regelmatig gesprekken met me aanknoopt, me een keer vertelde. Dan moet je wel naar buiten.

En buiten vervelen ze zich al gauw en dan is alles een welkome afleiding. Ik dus ook. Dus word ik aangesproken als ik mijn fiets van het slot haal of bellen ze aan. Bij voorkeur als ik sta te koken natuurlijk.

"Buurvrouw, waar gaat u naartoe?"
"Buurvrouw! Buurvrouw! Mishu en Loki zijn weer aan het vechten!" (alle buurtkinderen weten hoe mijn kat heet, sinds ik het aan één verteld heb en ze komen me altijd bezorgd melden wat ie nu weer uitspookt)
"Buurvrouw, heeft u stoepkrijt?" (sinds ik ze een keer een doos stoepkrijt heb gegeven, dat ik al jaren in de kast had liggen, bellen ze af en toe aan om om stoepkrijt te vragen)
"Buurvrouw, mag ik de planten water geven?" (hoe erg moet je je vervelen om de planten in de voortuin van je buren water te willen geven?!)
"Buurvrouw, mogen we uw voetbal lenen?" (die hebben ze maanden geleden lek geschoten, maar dat vergeten ze en dan komen ze er weer om vragen...)

Ik ga ze missen...

Dozen

Ik heb normaal al behoorlijk moeite mijn huis een beetje toonbaar te houden. Het is niet dat ik niet opruim, integendeel. Ik maak alleen geregeld sneller troep dan ik het op kan ruimen...

Maar met dat verhuizen is er gewoon geen beginnen meer aan! Ons huisje is zo klein, dat alles precies past als het op zijn normale plek opgeborgen is. Maar als ik dan dingen uit kasten en laden ga halen om ze in dozen te stoppen, dan neemt alles dus twee keer zoveel plek in en die heb ik gewoon niet!

Loki en ik houden stug vol.
Nog 9 dagen.
Ik heb meer dozen nodig...
Veel meer dozen...

Obama

Yes we can!

Als je mij emotioneel wilt krijgen, moet je me een goeie politieke speech voorzetten (jonge poesjes doen het ook goed). En de overwinningsspeech van Obama was erg goed. Prachtig alle problemen en alle minderheidsgroepen nog eens aangestipt. En zo vol hoop. Ik moet nog zien dat hij werkelijk change gaat brengen, want dat is nu eenmaal geen kattenpis. Maar potverdorie wat kan die man speechen! Kan ik nog wel een paar keer kijken... (vooral het einde van het tweede filmpje is briljant) En als hier maar genoeg mensen naar kijken, dan komt die change toch vanzelf wel?

Verkiezingsvoorpret

He he, weer even rust! Het vriendje zojuist alweer uitgezwaaid. Hij was een weekje over om verhuisstuff te regelen. Bij Ymere langs om de onderhuur te regelen, spullen schiften (mee, weg, kringloopwinkel), afscheidsfeestjes, dat soort dingen. Wel mooi even met mijn poezelige neusje op de ijskoude feiten gedrukt wat betreft de hoeveelheid regelen die ik de komende twee weken nog in mijn eentje moet doen... Gek is dat, hoe een zeeën-van-tijd-gevoel ineens om kan slaan in een teveel-te-doen-te-weinig-tijd!-gevoel.

Maar gelukkig is er ook nog tijd voor leuke dingen! Haal de popcorn maar te voorschijn, maak het je gemakkelijk; er zijn weer verkiezingen! Verkiezingen zijn net een hele lange, hele belangrijke sportwedstrijd. Maar dan gaat het echt ergens om... De VS kiezen morgen hun nieuwe president. Ik ben Obama aanhanger van het eerste uur (Hillary is dan wel Vrouw, maar heeft toch niet dat je ne sais quoi van Barack, die belofte van echte vernieuwing) en ik begin er voorzichtig vertrouwen in te krijgen.

Ik moet nog even bekijken of ik het plezier ga delen met partijgenoten in Zeeburg of dat ik toch thuis achter de tv ga zitten. Wedstrijden van het Nederlands elftal kijk ik ook altijd liever gewoon thuis. In de kroeg is wel gezellig, maar iedereen zit er zo doorheen te ouwehoeren en ik mis dan altijd nét alle doelpunten...

Ook wie geen Amerikanistiek gestudeerd heeft kan nu trouwens meepraten: David Rietveld maakte voor GeenCommentaar een 4 november spiekbriefje.