Advent

Afgelopen zondag was de eerste advent, het startschot voor de Zweden om helemaal los te gaan op gezellige lichtjes en kerstversiering. Ik ben daar helemaal voor.

In Nederland ben ik zo'n typische puristische snob die elke vorm van kerst vóór 5 december verkettert, maar hier kan het me niet vroeg genoeg beginnen. Het is zó dónker en bovendien koud en vies buiten, dat er niets anders op zit dan binnen heerlijk kitscherig te klooien met lichtjes, kaarsjes, glitters, dennennaalden, warme wijn en zoetigheid.

Ook ik heb zondag dan ook braaf mijn tas met kerstspullen tevoorschijn gehaald. Geen kerstboom, want we zijn niet eens thuis met kerst, maar wel mijn Zweedse adventsterren. Nadat ik die geïnstalleerd heb, heb ik bovendien een on-Zweedse maar niet minder gave Engelse Christmas pudding gemaakt, volgens het recept voor Ultimate Christmas Pudding van Nigella, dat ik helaas niet op het internet vind.

Laat de feestdagen maar komen...

Mobiel

Van de website van T-Mobile: "Je prepaidbeltegoed is onbeperkt houdbaar, behalve als je zes maanden achter elkaar niet belt, je tegoed niet opwaardeert, niet mobiel internet of geen sms’jes verstuurt."

Een week geleden nog had ik mijn Nederlandse sim-kaart gebruikt bij het internetbankieren. Mijn vriend zei toen nog zoiets als "is het niet zo dat je sim-kaart na een half jaar niet gebruiken verloopt?". Ik dacht toen, ja dat is wel zo, maar ik was minder dan een half jaar geleden nog in Nederland, en toen heb ik hem gebruikt. Dus niks aan de hand.

Had ik toen maar iets meer dan twee seconden aan deze gedachtegang besteed. Dan had ik uit kunnen rekenen dat ik precies een half jaar geleden voor het laatst in Nederland was en belde of smste met mijn Nederlandse sim-kaart.

Want afgelopen woensdag stopte ik dat kleine friemelkaartje weer in mijn telefoon en toen zei hij ineens alleen nog maar dit: "SIM card registration failed". Na nog drie pogingen om leven in het stuk elektronica te krijgen drong langzaam de gruwelijke waarheid bij me door: mijn sim-kaart was gedeactiveerd. Ik ben mijn Nederlandse telefoonnummer, dat ik al sinds mensenheugenis heb, kwijt en krijg het nooit meer terug.

Godverdegodver! Hoe kon ik zo dom zijn! En wat zijn dat eigenlijk voor idiote regels? Hoe zo onbeperkt houdbaar behalve als? Ik heb hem toch gebruikt! Ik ontvang er toch sms-jes mee! Waarom telt dat niet?

Ik ben dus boos en ik baal als een stekker en ik haat T-Mobile. En ik kan niet meer bij mijn Nederlandse geld. Ook al zo lekker handig... Hoe boos? Nou zo boos ongeveer.

Arbeid

Tot mijn grote vreugde heb ik nog steeds werk! Mijn derde (!) contract alweer, sleepte ik afgelopen week in de wacht. Artsen Zonder Grenzen Zweden wil graag dat ik in elk geval tot en met augustus volgend jaar blijf. De reden voor het abnormaal hoge aantal van drie contracten in 1,5 jaar is zeer Zweeds.

Ik ben namelijk aangenomen op een vikariat. Een zeer gebruikelijke contractvorm waarbij ik een vaste werknemer vervang. Mijn collega Hannes ging een jaar geleden studeren en vroeg daarom tjänstledighed (onbetaald verlof) aan. Werknemers met een vast contract hebben volgens de Zweedse wet recht op onbetaald verlof mits ze aan bepaalde voorwaarden voldoen. De gebruikelijkste vormen van tjänstledighet zijn ouderschapsverlof en studieverlof. Dat betekent voor Hannes dat hij maximaal vier jaar mag studeren (of de studie nu relevant is voor het werk of niet) en tijdens die vier jaar op elk gewenst moment zijn oude baan weer op mag eisen.

Na negen maanden verlof kwam Hannes terug (de studie was toch niet wat hij er van gedacht had). Ik mocht toen op een tijdelijk contract blijven (wegens grote achterstanden op de afdeling). Vanaf januari verdwijnt Hannes echter weer (hij heeft een nieuwe studie gevonden) en krijg ik dus weer een nieuw vikariat voor acht maanden.

Deze contractvorm gaf voor mij de Nederlandse insiders/outsiders problematiek geheel nieuwe betekenis. Werknemers met een vast contract hebben in Zweden zoveel rechten, kunnen praktisch niet ontslagen worden. Alle anderen hebben niets. Ik kan er op elk moment uitgegooid worden. Een van de gevolgen is grote inflexibiliteit op de arbeidsmarkt. De werkeloosheid onder jongeren en migranten is torenhoog en ik schat zo in dat de jongeren en migranten die wel werken een groot deel van de tijdelijke contracten invullen.

Het klinkt heel sociaal, veel zekerheid en rechten voor werknemers. Maar het is zekerheid voor de haves, die betaald wordt met onzekerheid voor de have-nots. Aan de andere kant zijn de Zweden nog wel behoorlijk fatsoenlijk met het uitdelen van vaste contracten. Is het in Nederland in sommige branches zowat onmogelijk om nog een vast contract te krijgen, in Zweden is een vaste aanstelling nog steeds de norm. Als je een gewone, niet vikariat positie krijgt en men is na een aantal maanden tevreden over je, dan is het normaal dat je een vast contract krijgt.