Afscheid

Nog twee nachtjes in ons huis, nog drie nachtjes in Zweden, en dan zijn we weer in Nederland.

Ik wil nu ook wel graag weg. Het hele proces van afscheid nemen was nogal lang, dus ik heb er een beetje genoeg van. We wisten al ongeveer een half jaar dat we terug zouden, dus ik heb afscheid nemen erg bewust kunnen beleven.

Wat ik het meest ga missen?
Behalve mijn collega's en nieuwe vrienden ga ik ook het land Zweden missen. De natuur die nooit ver weg is. Het uitzicht over de zee vanuit onze woonkamer. De gezellige, bijna naïeve kneuterigheid van de maatschappij. Dat iedereen erbij hoort. Zolang je de taal spreekt en meedoet met de Midzomer- en Kerstviering ben je één van hen. De sterke tradities en de hoogtijdagen ga ik ook missen; voor elke feestdag bestaat wel een voorgeschreven manier om het te vieren en een bijbehorend baksel.

Maar uiteindelijk wogen alle voordelen toch niet zwaar genoeg. Echt emigreren, voorgoed, was nooit de bedoeling. En het is ook nogal wat. Ik merk dat ik na drie jaar Zweden me al behoorlijk toerist voel in Nederland. Hoe langer je weg bent, hoe moeilijker het wordt om terug te keren. Ver van je vrienden en familie zitten is gewoon lastig. Maar wat uiteindelijk de doorslag gaf is toch dat het gewoon heel moeilijk is om echt te integreren. Wij hebben op de Zweedse arbeidsmarkt gewoon niet dezelfde kansen, connecties en uitgangspositie als de Zweden. Natuurlijk zouden we hier best carrières op kunnen bouwen, maar het is gewoon veel lastiger dan in Nederland.

Drie jaar in het buitenland wonen is een gaaf avontuur, emigreren is toch andere koek.

Skärgård

De zomer is aangebroken in Midden-Zweden. Het is al weken heerlijk zonnig weer en dit weekend waren de temperaturen voor het eerst ook ruim boven de 20 graden. Eindelijk begrijp ik weer waarom we zo ver van de stad zijn gaan wonen. Zodra ik vrij heb en buiten zit op het terras voor ons huis met uitzicht over de zee en de eilanden voelt het of ik vakantie heb.

We zijn er de laatste tijd veel op uit getrokken, de archipel (skärgård) in met Nederlandse en Zweedse vrienden, en ik kan niet genoeg benadrukken hoe gaaf de Zweedse oostkust is. Voor de kust van Stockholm, in de Oostzee, liggen honderden, duizenden kleinere en grotere eilandjes. Het is er zo vredig, zo mooi met al die rotsen en het water, het ruikt er heerlijk naar droge dennenbossen en soms een beetje naar zee. Verder naar het noorden en zuiden is het zo mogelijk nog beter, want dezelfde eilandjes, maar nog minder mensen. Ideaal voor zeilen en kajakken of gewoon voor over de rotsen klauteren en picknicken.

Zo'n luxe om dat vlak voor je deur te hebben.

Primeur

Drie keer raden welke primeur ik vandaag gegeten heb!
Asperges?
Nee!
Aardbeien?
Nee!
Aardappels?
Nee!

Jonge dennennaalden (granskott). De dennenbomen zijn hier aan het uitlopen. Aan het uiteinden van de takken ontspruiten nu de jonge frisgroene nieuwe dennennaalden in mooie kleine bosjes. Ik had nooit bedacht dat je dat kan eten, maar Zweden zijn experts in bosdingen die je kan eten en een Zweedse collega had zijn tuin leeggeplukt en meegenomen, dus toen moest ik proeven. Dat viel niks tegen. Zurig, bijna citrusachtig en bossig. Goed in salades kan ik me indenken. Maar volgens mij snacken Zweden het vooral tijdens boswandelingen.

Pasen

Aangezien Goede Vrijdag een feestdag is, heb ik vandaag al de halve dag vrij gekregen (niet vragen, zo werkt dat gewoon in Zweden). Ik kan dus fijn vroeg naar huis om spullen te pakken, want we gaan een weekend naar Wenen om een bruiloft bij te wonen (het is ongelofelijk hoeveel mensen van mijn generatie tegenwoordig trouwen, maar dat is een ander onderwerp dat misschien wel eens een eigen blog waard is).

Dus geen Zweeds Pasen voor mij. Geen paasheksen, geen gekleurde paasveren in struiken en bomen en vooral ook geen overdaad aan snoep. Want snoep (godis) is het voornaamste kenmerk van Zweeds Pasen. Kinderen (maar ook volwassenen) krijgen een groot ei gevuld met snoep voor Pasen. Volgens de lokale tandartsenbond eten de negen miljoen inwoners van Zweden rond Pasen gezamenlijk zo'n 6000 ton snoep (!!!).

Zweden eten sowieso ongelofelijke hoeveelheden snoep. Elke zaterdag is het bijvoorbeeld heel gebruikelijk dat kinderen snoep krijgen. Wederom volgens de Zweedse tandartsen eet het Zweedse volk elk jaar zo'n 153 miljoen kilo snoep. Dat is gemiddeld 17 kilo per persoon. Behoorlijk ongelofelijk. Ik denk dat ik misschien net aan 1 kilo kom. En dan moet ik zeggen dat de hoeveelheid snoep die ik eet exponentieel toegenomen is sinds ik in Zweden woon. Gewoon omdat het veel beschikbaarder is (in de supermarkt) en iedereen het steeds eet (bijvoorbeeld op kantoor).

Glad Påsk!

Lunch

In Nederland is lunch twee boterhammen met kaas en als je mazzel hebt soep of wat salade. Een Zweed heeft echter niet echt gegeten als hij niet iets warms gehad heeft. Vorige maand was het hele kantoor op studiebezoek bij het zusterkantoor in Oslo. De Noren eten niet warm tussen de middag. Aanleiding voor mijn Zweedse collega's om al een week van te voren en nog een week na terugkeer te klagen over die idiote Noren en hun inferieure eetgewoonten.

Er bestaat in Stockholm dan ook een levendige markt met lunchrestaurantjes om alle Zweedse arbeiders van een warme maaltijd te voorzien. Mijn collega´s klagen ook hierover altijd steen en been. Aangezien ons kantoor niet zo centraal ligt is de keuze namelijk beperkt, maar er zijn toch altijd nog een stuk of 10 opties binnen 10 minuten lopen. Italiaans, Chinees, Sushi, twee meer traditionele Zweden, Indiaas, Thais. Voor ongeveer 7,5 euro krijg je er warm eten, iets te drinken en altijd knäckebröd met boter en een saladebar. De combinatie sushi met knäckebröd werkt altijd een beetje op mijn lachspieren, maar Zweden zijn, het moge duidelijk zijn, nogal traditioneel wat hun voedsel betreft en bij je lunch hoor je brood en boter te krijgen! En dan is er natuurlijk nog de supermarkt met een groot assortiment best aardige magnetronmaaltijden.

Voor wie geen tijd of geld of zin heeft om elke dag uit eten te gaan, is het mogelijk kliekjes mee te nemen van huis. In het keukentje in ons kantoor staan vijf magnetrons om al die matlådor met kliekjes op te warmen. Ik heb me inmiddels helemaal aangepast en heb mezelf aangeleerd om 's avonds wat extra te koken en dat in plastic bakjes te stoppen voor de lunch. In het begin nam ik nog wel eens gesmeerde boterhammen mee van thuis, maar dat is zo tegennatuurlijk voor de Zweden, dat ze er allemaal continu commentaar op moesten leveren. Dus daar ben ik maar mee opgehouden.

Paneer

Ik was eigenlijk van plan over iets heel anders te schrijven, maar ik ben zo enthousiast over mijn zojuist zelfgemaakte Indiase kaas dat ik de wereld daar heel graag over wil vertellen. Wat wil namelijk het geval? Het is idioot makkelijk en snel om zelf paneer te maken!

Ik ben gek op Indiaas eten. Vegetarische opties in overvloed, alles is met saus, lekker kruidig en ze stoppen er vaak lekkere blokjes verse kaas in; paneer. Probleem met paneer is dat het slecht verkrijgbaar is in West-Europa. Probleem in Zweden is bovendien dat er een schrijnend gebrek is aan goede Indiase restaurants. Ik heb er een stuk of wat geprobeerd maar heb het inmiddels opgegeven. Ik raak elke keer zo teleurgesteld. Het eten is er niet duur, maar niet zo kruidig als ik het wil hebben en veel te zoet en alle groenten komen uit blik. Ik heb dus al maanden een ongezond tekort aan Indiaas voedsel in mijn dieet.

Hoe dan ook. Gister had ik een Perzisch rijstgerecht gemaakt met rijst, groene linzen, rozijnen, boter en saffraan. Terwijl ik het zat te eten bedacht ik me dat het heel lekker zou zijn met paneer erbij. Er was nog veel over, dus ik vandaag in de supermarkt weer vergeefs naar paneer gezocht voor erbij. Tot we bedachten dat je het ook zelf kan maken.

Thuis het recept tevoorschijn gehaald (uit Madhur Jaffrey's vegetarische gerechten) en aan de slag gegaan. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe idioot makkelijk het ging en hoe ongelofelijk ik onder de indruk was van het resultaat.

Recept:
Breng 2 liter volle melk aan de kook. Voeg 4 el citroensap toe. Eventueel een beetje extra als de melk nog niet gaat schiften. Roer een beetje en wacht tot de melk goed geschift is. Giet het mengsel door een vergiet met een schone theedoek erin. Laat een paar minuten uitlekken. Roer er eventueel een paar eetlepels kruiden door. Neem de theedoek uit het vergiet en draai hem op zodat je nog meer vocht uit de kaas drukt. Leg de kaas in de theedoek in de gootsteen tussen twee snijplanken, eventueel verzwaard (bijvoorbeeld met een zware pan of zoiets op de bovenste snijplank). Laat nog 5 minuten uitlekken. Klaar!

Vervolgens kan je het in blokjes snijden en door je Palak Paneer (hilarisch how-to-filmpje hier) roeren of bijvoorbeeld in plakjes snijden en bakken. Op voor je er een foto voor op je blog van kan maken...

Lynx

Zie de website van deze Zweedse jachtfantast voor meer heerlijke foto's

Vorig jaar wond ik me al enorm op over de wolvenjacht in Zweden. Onlangs ontdekte ik dat ook de lynx in Zweden ijverig bejaagd wordt. Daar ben ik zo mogelijk nog veel bozer over.

Ik kan ergens nog begrijpen dat mensen zich onveilig voelen als hun huis in het territorium van een roedel wolven ligt. De angst voor wolven is diepgeworteld in onze cultuur (denk bijvoorbeeld Roodkapje, de drie biggetjes en andere folklore van Grimm) en een groep hongerige wolven ís ook potentieel gevaarlijk voor de mens of toch in elk geval voor zijn vee.

Maar de lynx is zo schuw dat je als mens heel erg veel mazzel moet hebben om er überhaupt ooit een te zien te krijgen. Laat staan dat zo'n grote kat je aanvalt. En ze eten voornamelijk reetjes, hazen en grote vogels. Oftewel, daar heeft de mens ook behoorlijk weinig last van.

En toch is er van hoger hand besloten dat er dit jaar weer tientallen af te schieten in Zweden. Om het bestand op peil te houden. Terwijl eigenlijk niemand echt weet hoeveel lynxen er eigenlijk zijn. Juist omdat ze zo schuw zijn is het heel lastig om ze fatsoenlijk te tellen. Men zoekt sporen en uitwerpselen en probeert daaruit te extrapoleren hoeveel dieren dat ongeveer zijn. De jachtlobby is nogal sterk in Zweden.

Wat mij betreft zou de Europese Unie een stokje moeten steken voor deze onzin. De natuur die de Zweden op deze manier verkwanselen is niet alleen van hun. De Scandinavische wildernis is een van de laatste echte ongerepte natuurgebieden van Europa, daar moeten we zuinig op zijn. Inclusief zeldzame dieren.

Palme

Olof Palme, WikiCommons

Morgen is het precies 25 jaar geleden dat de Zweedse sociaal-demokratische staatsman Olof Palme in Stockholm vermoord werd. Drie agenten werken na al die jaren nog steeds aan het moordonderzoek, er komen nog dagelijks tips binnen en zo'n 130 mensen hebben de moord inmiddels bekend, maar de politie is helaas nog geen stap dichter bij een oplossing van de zaak. Wat het natuurlijk extra lastig maakt is dat steeds meer verdachten en getuigen overlijden.

Vele theorieën hebben de ronde gedaan. De PKK zou erachter gezeten hebben, extreem-rechts, het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime, een drugsverslaafde Zweed werd lange tijd als hoofdverdachte gezien, er was zelfs een "Dutch-connection"; Nederlandse journalisten koppelden een aantal moorden in Nederland en Duitsland aan de Palmemoord, maar uiteindelijk liepen alle sporen dood.

Waarom houdt deze moord de wereld en vooral de Zweden nog steeds zo bezig?
De moord op Palme was een nationaal trauma voor de Zweden. Het was de eerste politieke moord in de moderne geschiedenis van het land. Daarbij was Palme een controversieel politicus; gehaat door tegenstanders maar bovenal ook zeer geliefd door een groot deel van het volk.

Palmes grote passie lag bij de buitenlandse politiek. Onvermoeibaar mengde hij zich in de Koude Oorlog en streed hij voor een beter leven voor mensen in de Derde Wereld. Hij protesteerde tegen de Vietnam-oorlog, tegen apartheid en ijverde voor ontwapening. De stempel die hij op de binnenlandse politiek wist te drukken was echter groter.

Uiteraard onder invloed van de tijdgeest, veranderde Zweden onder Palmes leiding van het klein-burgerlijke land dat het in de jaren '50 was, in de socialistische heilstaat waar Zweden internationaal beroemd mee werd. De fundamenten voor de "derde weg" van Zweden werden onder Palme gelegd. De politiek die door veel Zweden nog steeds als oer-Zweeds gezien wordt is Palmes politiek. Een groot politicus, wiens spectaculaire dood garandeerde dat hij voorlopig niet vergeten wordt.

Langlaufen

Eind februari maar het is nog steeds heel erg winter in Zweden. Op mijn werk verdwijnen steeds meer collega's naar Zuidoost-Azië en andere warmere oorden, maar ik houd dapper vol.

Afgelopen weekend heb ik zelfs mijn best gedaan extra te genieten van de Zweedse winter door me er midden in te storten. Ik was langlaufen bij Harsa, in Hälsingland, zo'n 300 km ten noorden van Stockholm.

Het was mijn eerste keer dus ik was bijzonder trots en tevreden dat ik de eerste dag 7,5 en de tweede dag 10 km heb afgelegd. Ik was van te voren nogal nerveus; het ziet er inspannend en moeilijk uit op TV. Maar het viel enorm mee. Qua inspanning houdt het het midden tussen hardlopen en wandelen. De sneeuw was los en niet te ijzig. Mijn techniek kan vast nog enorm verbeterd, maar ik kwam zonder grote moeilijkheden behoorlijk vooruit.

Bovenal was het een ontzettend leuke manier om het Zweedse winterlandschap te ervaren. Je hebt het niet koud en kan toch buiten zijn in de zon. Ik had zelfs een beetje kleur in mijn gezicht na afloop! En heel veel spierpijn...

Robyn

Zwedens meest populaire artiest van dit moment? Robyn!
Als een soort Zweedse Madonna gaat ze al een tijdje mee, heeft ze zichzelf keer op keer opnieuw uitgevonden en gaat ze met haar tijd mee. Het afgelopen jaar bracht ze maar liefst drie albums uit en scoorde vele hits. Ze heeft afgelopen week juist een hele rits aan Zweedse muziekprijzen gewonnen in zowat alle categoriën. Zowel 's lands grootste jaarlijkse muziekprijzen, de Grammis, als muziekprijzen van de Zweedse radio P3 wist ze afgelopen week in de wacht te slepen.

In Nederland kennen we haar nog van een paar hitjes eind jaren '90, bijvoorbeeld Show me love uit 1998. Gelukkig kan ik wel stellen dat het een stuk beter is geworden sindsdien...

Robyn is tegenwoordig lekkere elektronische popmuziek en bovendien een onwijs stoere onafhankelijke vrouw die de tijdgeest goed aanvoelt en bovendien precies weet wat ze wil. Ik snap niet dat ze niet populairder is in Nederland! De Belgen kunnen haar schijnbaar wel waarderen.

Koning

Het dalapaard mag dan bekender zijn in het buitenland als Zweeds symbool, de eland is het echte nationale dier van Zweden. De koning van het bos wordt hij ook wel vol eerbied genoemd. Verder geliefd bij jagers en gevreesd door automobilisten.

De eland is in essentie een soort groot onhandig paard met gewei. In Fulufjället hadden wij de eer kennis te maken met Helga en Hillbert en hun gezin, de tamme elanden van elandenboer Lars. 's Zomers leidt hij naar het schijnt busladingen vol Duitsers en Japanners langs de dieren, maar zo midden in de winter hadden wij het 65.000 m² grote park voor ons alleen.

Lars vertelde honderduit over zijn beesten en had snacks meegenomen om ze te lokken. Snacks voor een eland is hele grote berkentakken waar ze de jonge puntjes vanaf knabbelen. Ze naderden ons tot op een meter om zich tegoed te doen aan de droge takken.

Hillbert, de grote trots van Lars, is de grootste eland in gevangenschap. Zijn gewei heeft dit jaar maar liefst 23 punten. Elk jaar in de winter valt het gewei van afgelopen seizoen van Hillberts hoofd en in één zomer groeit hij een compleet nieuwe set. Elk jaar weer groter dan het vorige.

Elanden zijn schijnbaar kippig als een mol bij daglicht maar kunnen behoorlijk horen. Verder snap ik ook waarom wij deze grote beesten nog maar zo weinig gezien hebben; als ze stilzitten of staan in het bos zijn ze bijna niet te zien, zo goed gecamoufleerd zijn ze.

Killing

Het was steeds zo vroeg donker in Mörkret dat we veel spelletjes gespeeld hebben en veel tv gekeken hebben. Dat leidde tot een nieuwe DVD ontdekking. Ik ben weer eens niet de snelste, want de serie is uit 2007 en ook in Nederland al een tijdje uit op DVD, maar ik wil het alsnog aan iedereen aanraden. Gaat dat zien: The Killing. Of eigenlijk: Forbrydelsen (de misdaad).

Een Deense televisieserie waarin in 20 afleveringen en 20 dagen de moord op de 19-jarige Nanna Birk Larsen opgelost wordt. Of althans, dat hoop ik, want ik ben pas bij aflevering 9. Een verslavend spannende serie. Goed plot, goed acteerwerk, oog voor allerlei maatschappelijke verschijnselen die komen kijken bij zoiets naars als de brute moord op een jong meisje. Inclusief politieke intriges en mediaspektakel, want de Kopenhaagse gemeentepolitiek blijkt er ook mee te maken te hebben.

Voor insiders ook leuk: er wordt aan de lopende band de draak gestoken met de Zweden. Je komt er precies achter wat de Denen eigenlijk vinden van hun grote broer. De politieagente die het onderzoek leidt, inspecteur Sarah Lund, heeft namelijk een Zweedse vriend en dat geeft veel mogelijkheden om lekker duidelijk te maken wat een rare jongens de Oosterburen toch zijn. Met hun bossen, hun sauna's, hun idiote gerechten en hun gekke namen.

Kijk ook hier voor meer recensies.

Mörkret

Zwedens hoogste waterval, Njupeskär.

Driekoningen besloten we met Nederlandse vrienden te vieren in de Zweedse bergen in Mörkret, Dalarna. Mörkret betekent letterlijk: de duisternis. Mijn collega dacht dat ik het figuurlijk bedoelde. Als in: ik ga een weekend in de donkere Zweedse bossen diep in Dalarna zitten. Maar nee, zo heet het echt. Het is een dorp met een weg, een brug, een kruising, zeker 10 huizen, een bescheiden park met vakantiehuisjes en het is tevens de toegangspoort tot nationaalpark Fulufjället. Twee jaar geleden waren we er ook al en het beviel.

Het is er intens stil en leeg en heel Zweeds met veel sneeuw en dennenbossen. Vier dagen superlatieven. We wandelden door de sneeuw naar de hoogste waterval van Zweden. We bewonderden Hillbert, de grootste eland in gevangenschap. Maar bovenal was het de rustigste week die ik in tijden had. Heerlijk.

Van de zomer wil ik er zeker eens terug. Om het water van de waterval eindelijk ook eens te zien vallen. Om het über-Zweedse landschap eens zonder sneeuw te bekijken. Om in Nusnäs mijn eigen Dalahäst te scoren.

Terrorisme

Wat mij betreft had Zweden al behoorlijk zijn onschuld verloren toen de extreemrechtse Sverigedemokrater in het parlement gekozen werden dit jaar, maar nu hoort het land er echt bij. Een heuse terroristische aanslag midden in het centrum van Stockholm! Gelukkig zonder dodelijke slachtoffers, maar toch.

Afgelopen zaterdag op twee plekken op Drottninggatan (de Kalverstraat van Stockholm) die natuurlijk vol was met winkelend publiek voor de kerstdagen. Eerst ontplofte een auto en een kleine 10 minuten later blies een man zichzelf op vier straten verder. Voor de explosies ontving de Zweedse veiligheidsdienst een e-mail van de man waarin hij onder andere zijn ongenoegen uitte over de Zweedse troepen in Afghanistan en over de islamkristische tekeningen van kunstenaar Lars Vilks.

De 28-jarige zelfmoordenaar is afkomstig uit Irak en in 1992 als vluchteling naar Zweden gekomen. Hij heeft later in Engeland gestudeerd en bleef daar wonen met vrouw en kinderen.

Minister-president Fredrik Reinfeldt probeert de rust te bewaren en de bekende boel bij elkaar te houden. Op zich goed, maar hij komt bijzonder nerveus over. Hij wilde bijvoorbeeld allerlei gegevens die allang bekend waren niet bevestigen. Het werd allemaal niet beter doordat de minister van Buitenlandse Zaken, Carl Bildt, al rond middernacht op zaterdag Twitterde dat het een terroristische aanslag was terwijl de Zweedse regering daar officieel nog helemaal niet van op de hoogte was.

Aangezien de aanslag bij mijn weten niet opgeeist is door Al Qaida of een andere enge splintergroepering mogen we er gelukkig wel een beetje van uitgaan dat het een eenling was. De vraag is nu wat voor reacties dit op gaat roepen in de Zweedse samenleving. De Sverigedemokraterna likken hun vingers er in elk geval bij af. Koren op hun molen.

Lussekatter

Morgen viert Zweden Lucia met kaarsjes, gezang, warme wijn en saffraanbroodjes. Ik red het dit jaar niet om ze te bakken, ik heb namelijk vandaag al een ander bakproject (deel twee van mijn Christmaspudding), maar ik kan de Zweedse Lussekatter van harte aanbevelen. Lekkere zoete broodjes met saffraan, makkelijk te maken met een fantastisch soepel deeg (vanwege veel boter en room). Het recept dat ik vorig jaar gebruikte (in het Engels met mooie foto's) vind je hier.

Voor Zweden is saffraan dé smaak die de hele decembermaand symboliseert. Het duikt dan ook ineens in allerlei producten op. Natuurlijk in veel zoete baksels als koekjes, muffins en zoete broodjes, maar ik heb bijvoorbeeld ook al "saffraanpasta met rivierkreeftjes" op een menu zien staan.

In Nederland maken we bij mijn weet eigenlijk helemaal niets met saffraan erin. Het wordt soms gebruikt als kleurstof in oosterse, vooral Iraanse gerechten, maar daar zitten meestal zoveel specerijen in, dat de subtiele smaak van saffraan volledig verloren gaat. Maar in deze broodjes komt de smaak heel goed uit. Het enige probleem is dat de broodjes nogal snel uitdrogen, dus bakken vlak voor je ze op wilt eten.

WikiLeaks

Terwijl de servers van WikiLeaks aangevallen en lamgelegd worden en Julian Assange dreigt alle documenten onmiddellijk openbaar te maken als hij gearresteerd wordt, stuurt de Zweedse openbare aanklager arrestatiebevelen voor de woordvoerder van de veelbesproken site de wereld rond. Het Zweedse hof heeft nu het internationale arrestatiebevel bekrachtigt en de Britse overheid kan nu tot aanhouding overgaan.

Assange wordt in Zweden gezocht op verdenking van o.a. verkrachting. Assange roept dat dit onzin is en dat de Amerikaanse overheid hem zwart probeert te maken. Ik kan niet geloven dat het Zweedse rechtsysteem zich willens en wetens zou lenen voor een politiek proces. Aan de andere kant kan ik me bijna niet voorstellen dat een opsporingsbericht via Interpol standaard is in een verkrachtingszaak. Hoewel de Zweden misdaden tegen vrouwen en verkrachting in het bijzonder natuurlijk wel zeer serieus nemen...

De vrouw in kwestie kan natuurlijk door de CIA ingehuurd zijn om Assange zwart te maken, maar ergens ben ik toch niet geneigd in komplottheorieën te geloven. Vooral als er inlichtingendiensten mee te maken hebben, want dan klinkt het al gauw als of je in een tweede rangs Bondfilm zit.

Schuldig of onschuldig, Assange moet zich gewoon aangeven in Zweden. Als hij blijft vluchten is hij bij voorbaat schuldig voor de publieke opinie. En als we het Zweedse rechtsysteem niet meer kunnen vertrouwen, waar moeten we dan nog heen met de wereld?

Advent

Afgelopen zondag was de eerste advent, het startschot voor de Zweden om helemaal los te gaan op gezellige lichtjes en kerstversiering. Ik ben daar helemaal voor.

In Nederland ben ik zo'n typische puristische snob die elke vorm van kerst vóór 5 december verkettert, maar hier kan het me niet vroeg genoeg beginnen. Het is zó dónker en bovendien koud en vies buiten, dat er niets anders op zit dan binnen heerlijk kitscherig te klooien met lichtjes, kaarsjes, glitters, dennennaalden, warme wijn en zoetigheid.

Ook ik heb zondag dan ook braaf mijn tas met kerstspullen tevoorschijn gehaald. Geen kerstboom, want we zijn niet eens thuis met kerst, maar wel mijn Zweedse adventsterren. Nadat ik die geïnstalleerd heb, heb ik bovendien een on-Zweedse maar niet minder gave Engelse Christmas pudding gemaakt, volgens het recept voor Ultimate Christmas Pudding van Nigella, dat ik helaas niet op het internet vind.

Laat de feestdagen maar komen...

Arbeid

Tot mijn grote vreugde heb ik nog steeds werk! Mijn derde (!) contract alweer, sleepte ik afgelopen week in de wacht. Artsen Zonder Grenzen Zweden wil graag dat ik in elk geval tot en met augustus volgend jaar blijf. De reden voor het abnormaal hoge aantal van drie contracten in 1,5 jaar is zeer Zweeds.

Ik ben namelijk aangenomen op een vikariat. Een zeer gebruikelijke contractvorm waarbij ik een vaste werknemer vervang. Mijn collega Hannes ging een jaar geleden studeren en vroeg daarom tjänstledighed (onbetaald verlof) aan. Werknemers met een vast contract hebben volgens de Zweedse wet recht op onbetaald verlof mits ze aan bepaalde voorwaarden voldoen. De gebruikelijkste vormen van tjänstledighet zijn ouderschapsverlof en studieverlof. Dat betekent voor Hannes dat hij maximaal vier jaar mag studeren (of de studie nu relevant is voor het werk of niet) en tijdens die vier jaar op elk gewenst moment zijn oude baan weer op mag eisen.

Na negen maanden verlof kwam Hannes terug (de studie was toch niet wat hij er van gedacht had). Ik mocht toen op een tijdelijk contract blijven (wegens grote achterstanden op de afdeling). Vanaf januari verdwijnt Hannes echter weer (hij heeft een nieuwe studie gevonden) en krijg ik dus weer een nieuw vikariat voor acht maanden.

Deze contractvorm gaf voor mij de Nederlandse insiders/outsiders problematiek geheel nieuwe betekenis. Werknemers met een vast contract hebben in Zweden zoveel rechten, kunnen praktisch niet ontslagen worden. Alle anderen hebben niets. Ik kan er op elk moment uitgegooid worden. Een van de gevolgen is grote inflexibiliteit op de arbeidsmarkt. De werkeloosheid onder jongeren en migranten is torenhoog en ik schat zo in dat de jongeren en migranten die wel werken een groot deel van de tijdelijke contracten invullen.

Het klinkt heel sociaal, veel zekerheid en rechten voor werknemers. Maar het is zekerheid voor de haves, die betaald wordt met onzekerheid voor de have-nots. Aan de andere kant zijn de Zweden nog wel behoorlijk fatsoenlijk met het uitdelen van vaste contracten. Is het in Nederland in sommige branches zowat onmogelijk om nog een vast contract te krijgen, in Zweden is een vaste aanstelling nog steeds de norm. Als je een gewone, niet vikariat positie krijgt en men is na een aantal maanden tevreden over je, dan is het normaal dat je een vast contract krijgt.

Winter

22 oktober, de eerste sneeuw doet Stockholm aan. Gelijk een fatsoenlijke bui ook. Het blijft zelfs liggen. De herinneringen aan afgelopen winter (de strengste in 20 jaar) zweefden de laatste tijd steeds nadrukkelijker naar de oppervlakte, maar nu kan ik ze echt niet meer negeren.

Ik moet mezelf er weer steeds vaker aan herinneren dat dit het mooiste plekje is waar ik ooit zal wonen. En dat het het daarom allemaal waard is; de lange reistijd, de slechte openbaar vervoer verbindingen, het gebrek aan waterleiding en riolering, het sneeuwruimen.

Dit weekend ga ik eens fatsoenlijke winter voorbereidingen treffen. Handschoenen en muts te voorschijn halen, mijn warme lange wollen onderbroeken opgraven uit een la, checken hoe vol onze septic tank is (dit jaar wil ik hem legen vóór er een meter sneeuw ligt), afhankelijk van de weerberichten voor de komende tijd ook misschien maar vast de winterbanden onder de auto zetten. Een gewaarschuwd eekhoorntje telt voor twee en ik heb vorig jaar bergen ervaring opgedaan. Verwacht het ergste, dan kan het alleen maar meevallen, is mijn motto voor deze winter.

En hij moet op de fiets naar het station vandaag omdat ik 's ochtends vrij ben...

Broeden

Genoeg om over te schrijven zou je denken. Vorige week veegde het Nederlands elftal Zweden van de mat met 4-1 ondanks (of misschien dankzij) de Zweedse overmoed voor de wedstrijd. Geert Wilders wil dat de in Göteborg geboren staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten-Hyllner afstand doet van haar Zweedse nationaliteit. Er waren kortom wel wat Nederlands-Zweedse links te leggen binnen mijn interessesfeer.

Maar beide akkefietjes voelen niet heel actueel meer en van het weekend was ik te druk. Er moest een verjaardag gevierd worden (de mijne) en er moesten ouders geëntertaind worden.

Ik broed op een nieuw stukje en wens iedereen ondertussen een heerlijke herfstweek.