maandag 20 september 2010

Schaamte

Zweden is vanochtend wakker geworden met een kater. De extreem-rechtse Sverigedemokraterna (SD) hebben genoeg stemmen gehaald om over de kiesdrempel van 4% heen te kunnen stappen en komen in het parlement.

De centrum-rechtse regering heeft net niet genoeg stemmen gehaald voor een eigen meerderheid. Het wordt dus nog een interessante formatie. Minister-president Reinfeldt heeft gezegd niet met SD te gaan praten en heeft voorkeur voor samenwerking met Miljöpartiet. Miljöpartiets gewenste rood-groene coalitie heeft echter geen kans om te regeren, dus die partij heeft weinig zin om met Reinfeldt te praten. Een gesprek zal er echter toch wel van komen de komende dagen, er is niet echt een andere optie voor een majoriteitsregering.


De Zweden zijn ondertussen geschokt en verdrietig over de winst van SD. Schaamte en onbegrip overheersen onder mijn collega's. Anderen die zich schamen houden momenteel een spontane demonstratie bij het parlementsgebouw.

zondag 19 september 2010

Gestemd

Ik heb mijn burgerplicht volbracht. Niet alleen Afghanistan mag naar de stembus dit weekend. Ook de Zweden houden verkiezingen. Ik heb gestemd voor mijn gemeente en de provincie. De landelijke verkiezingen zijn alleen weggelegd voor staatsburgers.

Ik vond het een mooie ervaring om eens verkiezingen in een ander land te mogen meemaken, en ook daadwerkelijk te mogen stemmen. Alles is ongeveer hetzelfde en toch is alles anders. Alleen al technisch. Ik had er nooit zo bij stilgestaan dat je zo'n verkiezing natuurlijk op heel veel verschillende manieren kunt vormgeven.

Zo vond ik het bijzonder dat ze hier alle verkiezingen op dezelfde dag houden (hoe werkt dat eigenlijk als een kabinet valt?). Ook interessant is dat je hier al drie weken van te voren kan stemmen. Van 1 tot 19 september kon je al overal in het land je stem uitbrengen, als je je oproepkaart en ID maar bij je had.

Nog een grappig detail: ze hebben hier niet één stembiljet. Alle partijen drukken hun eigen stembiljetten en je stopt alleen het biljet van de partij van je keuze in je eigen stemenvelop. Met of zonder kruisje voor een naam, want je hoeft hier niet op een persoon te stemmen, je mag ook gewoon op een partij stemmen.

De uitslag wordt spannend. Het lijkt er namelijk op dat geen van beide blokken een absolute meerderheid gaat halen. Er zijn namelijk ook nog drie partijen die buiten het bloksysteem vallen, die ook een paar procent meepikken. En wat gebeurt er dan? Gaat de Miljöparti het rechtse blok aan een meerderheid helpen, of de Folkparti het linkse blok? Of komen de extreem-rechtse Sverigedemokraterna in de rijksdag en gaan de rechtse partijen met hen regeren? Om acht uur sluiten de stembussen, eens zien of ze hier ook exitpolls hebben...

donderdag 9 september 2010

Platteland

Recent zag ik Bröllopsfotografen ("De huwelijksfotograaf"), een Zweedse film uit 2009, op tv. Het verhaal is niet groots en de moraal een beetje irritant, maar al met al toch een leuke film. Vooral vanwege de rake schildering van de botsing tussen Zweeds stad en platteland. Een eeuwig terugkomend thema in Zweedse cultuuruitingen.

Als de enige fabriek in het gat waar hoofdpersoon Robin woont moet sluiten, beproeft hij zijn geluk als huwelijksfotograaf in Stockholm. Hij wordt verliefd op een meisje uit hogere sociale klasse (överklass noemen ze dat simpelweg in Zweden) en probeert door assimilatie in de smaak te vallen bij haar vader zodat die de kunstfotografische ambities van de twee zal sponsoren. Uiteindelijk gaat de film natuurlijk over het trouw blijven van je roots en dat je je niet moet schamen voor je afkomst.

De kloof tussen stad en platteland is in Zweden groter dan in Nederland. De stad is ongeveer hetzelfde, maar het platteland is zoveel ruiger. In Nederland woont immers bijna iedereen in (kleine) steden.

Het biermerk Norrlands Guld ("het goud van Lapland") maakt al jaren gebruik van de tegenstelling stad-platteland in haar reclames. In dit laatste juweeltje worden Stockholmers met hun idiote hobby's weer eens flink op de hak genomen in een heerlijk "doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg"-verhaal.

zaterdag 4 september 2010

Emancipatie


Toen ik vanochtend wakker lag te worden met de radio aan viel ik in een discussie over vrouwen en kunst en dat het niet alleen belangrijk is dat vrouwelijke kunstenaars meer ruimte krijgen op podia en in tentoonstellingsruimten, maar dat het ook belangrijk is dat er meer vrouwelijke recensenten komen. Want als er alleen maar witte mannen van middelbare leeftijd kritiek leveren op kunst in de media en zo helpen de mening van het publiek te vormen, krijgen al die vrouwelijke kunstenaars nog geen eerlijke kans.

Ik dacht: ja, dat is natuurlijk waar. En vervolgens dacht ik: wat is Zweden toch een übergeëmancipeerd land! Ze noemen zichzelf vaak världens mest jämställda land ('s werelds meest geëmancipeerde land) maar ze zijn zich er doorlopend zo van bewust dat ze er nog niet zijn. Ik denk dat dat het grootste verschil is met Nederland. In Nederland is feminisme een vies en vooral ouderwets woord geworden en vinden we eigenlijk dat we wel een beetje klaar zijn met vrouwenemancipatie.

In Zweden zijn ze verder, maar vinden ze dat ze nog niet ver genoeg zijn. Hebben we in Nederland een dierenpartij, hier doet het Feministiskt Initiativ mee aan de rijksdagverkiezingen. Hebben we in Nederland een Master Vrouwenstudies aan de universiteit, hier hebben alle opleidingen de plicht gender mee te nemen in het curriculum. Hebben we in Nederland steeds meer vrouwen op de arbeidsmarkt, werken ze hier allemaal fulltime.